Rembrandt Frerichs: "Jazz is klassiek aan het worden"

Iedere week reageert een panellid van Diskotabel op een aantal onmogelijke keuzes, die bieden immers een verhelderend kijkje in iemands wezen. Hoe luisteren de panelleden thuis naar muziek? Staat hun speellijst op shuffle of op repeat? En welke instrumentele bezetting heeft hun voorkeur? Deze week: pianist Rembrandt Frerichs.

CD of digitaal?

Vinyl. Ik kom uit 1977 en ben opgegroeid met platen, de lengte van een album zit daardoor nog altijd in mijn systeem. Een plaat opzetten is voor mij ook echt een fysieke, ambachtelijke handeling die hoort bij het luisteren. Digitaal luisteren gaat altijd maar door, terwijl ik me met een plaat veel meer verbonden voel met de muziek. Bovendien wil het oog ook wat. Een platenhoes is lekker groot en heeft vaak prachtig artwork.

Ochtend of avond?

We worden thuis wakker met een wekkerradio die staat afgestemd op NPO Klassiek en eigenlijk staat de radio de hele dag wel zo’n beetje aan. De ochtend gebruik ik het liefst om te studeren en te componeren. Maar het lekkerst bewaar ik voor het laatst: ’s avonds ga ik er graag echt voor zitten om te luisteren. We hebben laatst een biedemeier bankje uit 1830 gekocht, speciaal voor de daad van het bewust luisteren.

Klassiek of jazz?

Die vraag zat er natuurlijk aan te komen. Ik had laatst een ingeving: jazz is steeds meer klassiek aan het worden. Tijdens concerten probeer ik mijn publiek daar ook van te overtuigen. ‘Stel dat we nu bij een concert van Mozart zaten, wat zou die dan spelen? En hoe zou hij het noemen? Toch zeker geen klassiek? Zo hebben wij zijn muziek achteraf genoemd.’

Weet je wat het is? Componisten speelden in hun tijd de hippe muziek van toen. Improvisatie speelde bij hen ook een grote rol, iets wat we nu ten onrechte alleen aan de jazz toe bedelen. Ik wil dat met mijn projecten weer terug brengen in de klassieke muziek.

Klassieke muziek heeft voor mij een bepaalde kwaliteit waardoor de muziek generaties overstijgt. Ik voel mezelf thuis in beide werelden. En ik voel me dan altijd de ambassadeur van “de ander”. Ik breek een lans voor klassiek in de jazz scene en probeer in de klassieke wereld jazz onder de aandacht te brengen.

Bach of Ellington?

Dan toch Bach. Mijn opa was kerkorganist, net als mijn vader, dus het was altijd Bach voor en Bach na. En ik denk dat Duke Ellington zelf ook Bach had gezegd. Maar het is wel zo dat de uitspraak ‘Geen dag zonder Bach’ minstens zo waar is als je het over Ellington hebt. ‘Geen dag zonder Ellington!’

Cello of zang?

Cello, niet in de laatste plaats omdat mijn dochter Fee dat instrument in ons huishouden heeft gebracht. Ik heb me zelf ook flink in het instrument verdiept toen ik door de Cello Biënnale werd gevraagd een celloconcert voor Kian Soltani te componeren. Ik ben met vier cellisten in het repertoire gedoken om feeling te krijgen met het instrument. Ik ervaar de piano, mijn eigen instrument, toch als een grote machine met allerlei onderdelen, terwijl de cello juist dichtbij voelt als je speelt.

Maar als je me vraagt naar mijn favoriete instrument, dan is dat zonder twijfel de duduk. Die melancholieke klank, die weet echt je ziel te raken, als ik die hoor, kun je me wegdragen.

Tournee of thuiswedstrijd?

Ik kies zonder twijfel voor op tour gaan. Er is weinig zo rewarding als mijn eigen muziek spelen voor mensen ver weg die mijn muziek waarschijnlijk alleen kennen van een filmpje op YouTube. Het is kwetsbaar om zo op een podium te zitten, maar als je muziek dan een snaar raakt bij een nieuw en onbekend publiek in een ver buitenland, dan is dat haast een spirituele ervaring.

Favoriete opname van dit moment?

Die Kunst der Fuge van Bach, gespeeld door het Keller Quartet. Ik heb er vanochtend denk ik al voor de honderdste keer naar geluisterd. De muziek is troostend, maar tegelijkertijd ontzettend complex. Het ultieme talent van Bach: muziek voor het hart en het hoofd.