Bach van de Dag:
Wat is het verband tussen het werk van Bach en de val van de Berlijnse Muur? Zou E.T. wel eens hebben geluisterd naar een Brandenburgs Concert? En hoe klinkt de invloed van Bach door tot ver in de twintigste eeuw?
Zin in een dagelijkse portie Bach? Beluister het in de Bach van de Dag, van KRO-NCRV en NPO Radio 4.
Podcast afleveringen
25 februari 2020: Rustende ziel
Het meest intieme dat je hebt als mens, het meest kwetsbare en tegelijkertijd het meest krachtig: de ziel. Ik wil heel graag dat het waar is: deze ziel rust in de handen van... Dit verlangen, eigenlijk: zeker weten, spreekt in deze aria van Bach. Niet ter zake doende, maar toch: ik vind dit de ‘mooiste’ Bach.
Johann Sebastian Bach, Cantate BWV.127 ‘Herr Jesu Christ, wahr’Mensch und Gott’; aria ‘Die Seele ruht in Jesu Händen’, Hannah Morrison (sopraan), Ricercar Consort
24 februari 2020: Vader en zoon Abel
Christian Ferdinand Abel was een van die uitmuntende musici waarmee Bach kon werken aan het hof van Köthen. In 1723 werd Abel’s zoon Karl Friedrich geboren, die een leerling werd van… Bach. Jaren later ontmoette Karl Friedrich Abel in Londen de jongste zoon van Bach: Johann Christian. Genoeg te vertellen over de ‘Abels’, maar luister vooral naar Arpeggiata van Karl Friedrich!
Johann Sebastian Bach, Sonate voor gamba en klavecimbel, BWV.1027; III. Andante, Guido Balestracci (gamba), Blandine Rannou (klavecimbel)
Carl Friedrich Abel, Viola da Gamba Suite in D; I. Arpeggiata, Paolo Pandolfo (gamba)
21 februari 2020: Vader, zoon en… dochter!
Altijd maar die mannen. De zonen van Bach, zijn voorvaderen… Hoe zat het met de dochters van Bach? Als eerbetoon aan de vrouwelijke Bachs, twee keer het Concert BWV.1060R met hoofdrollen voor vader en dochter.
Johann Sebastian Bach, Concert voor hobo, viool en strijkorkest BWV.1060R, Cecilia Bernardini (viool) & Alfredo Bernardini (hobo), Dunedin Consort olv John Butt
Johann Sebastian Bach, Concert voor hobo, viool en strijkorkest BWV.1060R, Janine Jansen (viool) & Ramon Ortega (hobo), Ensemble (met o.a. Maarten Jansen (cello) & Jan Jansen (klavecimbel))
20 februari 2020: Meesterproef
Op de sterfdag van zijn vader, Johann Ambrosius Bach, een begrafeniscantate van Johann Sebastian. Welke Bach-stukken gaan er mee naar een onbewoond eiland? Deze ‘Actus Tragicus’ in ieder geval!
Johann Sebastian Bach, Cantate BWV.106 ‘Gottes Zeit ist der allerbeste Zeit’ (Actus Tragicus), Gesualdo Consort & Musica Amphion
19 februari 2020: Op de kop of het verbluffende eerbetoon
Het verbluffende vakmanschap van Bach, inspireerde talloze componisten. Zoals Paul Hindemith, ik verklap niets, maar wat Hindemith presteerde is verbijsterend en ook leuk…
Paul Hindemith, Ludus Tonalis: Praeludium (fragment), Ludus Tonalis: Postludium (fragment), Olli Mustonen (piano)
Paul Hindemith, Ludus Tonalis: 5. Interludium en Fuga tertia, Olli Mustonen (piano)
18 februari 2020: Schaatsstilte voor Bach
Het is niet voor te stellen, de tijd vóór Bach. Waar niemand nog enig idee had van Bachs muziek. Hoe klonk die wereld? De Zweedse dichter Lars Gustafsson schreef het prachtige ‘De stilte van de wereld voor Bach’.
John Sutton, Salve regina, Huelgas Ensemble olv Paul van Nevel
17 februari 2020: De enige Forlane
Is Bach speels? Ja, dat vind ik wel. Hij speelt een serieus spel. Bijvoorbeeld in de enige Forlane in zijn oeuvre. Ik nodigde voor een onderzoekje een aantal kinderen uit in de studio. Is Bach speels?
Johann Sebastian Bach, Suite voor orkest nr.1, BWV.1066; IV Forlane, Akademie fur Alte Musik Berlin
Francois Couperin, Concert Royal nr.4; VII Forlane, Le Concert des Nations olv Jordi Savall
14 februari 2020: Wiegend
Als een Sicilliana, oftewel ‘als een herdersdans’. Als je het ‘romantisch’ speelt op drie piano’s ga je wiegend de luisterhemel in, als je het pittig speelt op drie klavecimbels, blijf je dansend op aarde.
Johann Sebastian Bach, Concert voor 3 klavecimbels en strijkorkest, BWV.1063; II. Alla Siciliana, Evgeni Koroliov, Llupka Hadzi Georgieva & Anna Vinnitskaya (piano), Kammerakademie Potsdam
Johann Sebastian Bach, Concert voor 3 klavecimbels en strijkorkest, BWV.1063; II. Alla Siciliana, Celine Frisch, Dirk Boemer & Anna Fontana (klavecimbel), Ensemble Café Zimmermann
13 februari 2020: Uit de bibliotheek van Bach
Naar welke muziek luisterde Bach? Welke muziek voerde hij uit? Bijvoorbeeld muziek van Johann Caspar Kerll. Wie? Na (of tijdens…) deze podcast is je nieuwsgierigheid vast gewekt.
Johann Caspar Kerll, Missa pro defunctis: Introitus & Kyrie, Vox Luminis olv Lionel Meunier
12 februari 2020: Bozza doet Bach
‘Catchy’ is een term die je niet snel gebruikt bij Bach. Maar ‘catchy’ is het, deze Bach ‘herinnering’ van de Franse componist Eugene Bozza.
Eugene Bozza, Aria, Nathanel Carré (fluit), Ensemble Nuanz
11 februari 2020: Afscheid van een broer
De op 11 februari 1684 gedoopte Johann Jakob Bach vertrok met het Zweedse leger, vestigde zich in Constantinopel, en stierf in Stockholm. Johann Sebastian schreef bij zijn afscheid een ontroerend Capriccio.
Johann Sebastian Bach, Capriccio sopra la lontananza del suo fratello dilettissimo, BWV.992, Celine Frisch (klavecimbel)
10 februari 2020: Bach & de mandoline
Mandoline? Pardon? Ja, Bach op een mandoline. Ik was net zo verbaasd als jij. Maar het werkt, en hoe!
Johann Sebastian Bach, Sonate nr.1, BWV.1001; I. Adagio & II. Fuga (arr.), Chris Thile (mandoline)
Johann Sebastian Bach, Sonate nr.1, BWV.1001; I. Adagio & II. Fuga, Gidon Kremer (viool)
7 februari 2020: De ontdekking van een vriend
Ergens in de jaren ’90 ontdekte ik op het Festival Oude Muziek de muziek van Jan Dismas Zelenka. Zeer virtuoos, melodisch en het leek wel wat op Bach. Eigenlijk was ik niet zo verrast dat Bach en Zelenka goede vrienden waren - met veel respect voor elkaars vakmanschap.
Jan Dismas Zelenka, Sonate voor 2 hobo’s, fagot en bc, nr.1, Ensemble Zefiro
6 februari 2020: Enkele gedachten over energieke Ivo
Soms barst Bach bijna van levenslust, van levensbeaming. Vol energie – met bijna mechanische voortdenderende ‘motoriek’. De Prelude uit de Tweede Engelse Suite vind ik een mooi voorbeeld; zeker in de uitvoering door Ivo Pogorelich. Naar mijn onbescheiden idee een van de mooiste Bach-opnamen ooit.
Johann Sebastian Bach, Suite voor klavecimbel, BWV.807 (Engelse Suite nr.2), dl.1 Prelude, Ivo Pogorelich (piano)
5 februari 2020: Stemmige snaren
Als je het op cello hoort, geloof je direct dat het voor cello gecomponeerd is. De Prelude uit Cellosuite BWV.1011. En als je het op luit hoort, geloof je direct dat het voor luit gecomponeerd is; het arrangement dat Bach maakte, BWV.995 van Cellosuite BWV.1011.
Johann Sebastian Bach, Suite voor luit, BWV.995, Thomas Dunford (luit);
Johann Sebastian Bach, Cellosuite nr.5, BWV.1011; I. Prelude, Pieter Wispelwey (cello).