Female Friday week 13: Clara Schumann: componist van virtuoze en breekbare muziek

Het moet een druk leven zijn geweest. Acht kinderen opvoeden, een geesteszieke echtgenoot, veel optredens als concertpianist en dan ook nog componeren. Ze nam dat laatste heel serieus. Op jonge leeftijd schreef ze haar opus 1: de Quatre polonaises voor pianosolo. Daarna besteedde ze veel tijd aan haar Pianoconcert, dat ze op 16-jarige leeftijd zelf in première bracht in het Gewandhaus in Leipzig. Aan het werk valt goed af te luisteren dat Clara concertpianist was, het getuigt van een grote virtuositeit. Twee jaar na de première verloofde ze zich met Robert, wiens Pianoconcert pas acht jaar later af was.

Pianoconcert staat als een huis

Pianist Beatrice Rana maakte kortgeleden een nieuwe opname van het werk met het Chamber Orchestra of Europe onder Yannick Nézet-Séguin. Beide concerten staan naast elkaar. Wat opvalt is dat het concert van Clara naast dit meesterwerk van Robert staat als een huis. Weerbarstig en dan weer heel gevoelig en breekbaar, vooral als de pianist in dialoog gaat met solo-instrumenten.

Sind Sie auch musikalisch?

Clara Schumann trad als concertpianiste in heel Europa op. Ze deed in 1853 samen met Robert Nederland aan. Tijdens die concerten draaide het eens niet om hem. Dat werd vooral duidelijk tijdens een concert in het Haagse Diligentia. Na afloop schijnt de broer van Koning Willem II: Prins Frederik Robert aangesproken te hebben. "Sind Sie auch musikalisch?" vroeg hij. En nadat Robert iets instemmends had gemompeld: "Und auf welchem Instrument?"

Een fantast als man

Dat Clara ook als componist zeer getalenteerd was, luister je af aan de Drei Romanzen voor viool en piano op. 22. Ze schreef dit stuk in 1853 voor Joseph Joachim. Dezelfde violist waaraan Johannes Brahms zijn Vioolconcert opdroeg. Clara en Robert waren met hem bevriend. Het werk behoort tot de laatste stukken die Clara schreef. Robert noteerde over deze compositie in zijn dagboek: "Clara heeft een aantal kleinere stukken geschreven, zo breekbaar en rijk aan muzikale inventiviteit als het haar vroeger niet lukte. Maar het hebben van kinderen en een fantast als man gaat niet samen met componeren. Het ontbreekt haar aan aanhoudende oefening. Dat raakt me vaak omdat op deze manier zo menige mooie ingeving verloren gaat die ze niet kan verwezenlijken".

Bezoek onze themapagina over Female Friday