Wagners 'Siegfried' in een notendop
- Klassiek
- Wagners 'Siegfried' in een notendop
Als je naar de opera Siegfried van Richard Wagner luistert, hoor je slechts één onderdeel van een grotere saga: Der Ring des Nibelungen. ‘De Ring’ bestaat uit een vooravond Das Rheingold en drie dagen: Die Walküre, Siegfried en Götterdämmerung. Het is zeker geen eenvoudig verhaal. Daarom een korte duiding.
Voor je gaat luisteren is het goed om te weten dat alles draait om de ring van de Nibelungen. Deze ring is een symbool van macht en rijkdom en is gemaakt van het goud dat de dwerg Alberich heeft gestolen van de Rijndochters. Dat zijn de nimfen die de Rijn bewaken.
De vloek van de ring
Alberich heeft de liefde afgezworen om de ring te kunnen smeden. Want de ring geeft hem de heerschappij over de wereld. Helaas voor hem verliest hij de ring aan de god Wotan. Zoals in een goede saga betaamt, vervloekt Alberich de ring nog wel even. Die vloek zorgt ervoor dat iedereen die de ring bezit ongelukkig wordt en uiteindelijk sterft. In de opera Siegfried wordt de ring inmiddels bewaakt door de draak Fafner. Hij heeft de ring verkregen via Wotan als betaling voor de bouw van een godenverblijf. Overigens was Fafner niet altijd een draak. Hij veranderde zichzelf van reus in een spuwend monster om de ring te beschermen.
En dan komt nu eindelijk Siegfried in beeld, de held van de opera. Hij is de kleinzoon van Wotan en de zoon van broer en zus Siegmund en Sieglinde, die beiden zijn gestorven. We gaan naar het eerste bedrijf van de opera.
Eerste bedrijf
Siegfried wordt opgevoed door de dwerg en smid Mime, de broer van Alberich. Mime wil de ring hebben om de wereld te overheersen. Siegfried weet niets van zijn afkomst en verlangt naar avontuur. Hij smeedt het zwaard Nothung uit de brokstukken van het zwaard van zijn vader. Alleen Siegfried kan dit zwaard smeden omdat hij nooit angst heeft gekend. Dit feitje weten we inmiddels door een ingewikkeld raadspelletje tussen Wotan en Mime. Na dit alles gaat Siegfried met Mime op weg om de draak Fafner te doden.
Tweede bedrijf
Siegried slaagt erin om de draak te verslaan en de ring te bemachtigen. Maar hij geeft er niet veel om. Hij luistert naar de stem van een vogel, die hem vertelt dat Mime hem wil doden. Hij bedenkt zich geen moment en doodt Mime met zijn zwaard. De vogel vertelt ook over de mooie Brünnhilde, die op een rots slaapt, omringd door vuur. Waarom ze daar zo hulpeloos ligt? Haar vader Wotan was woedend op haar omdat ze eerder de vader van Siegfried had willen helpen. Daarop besloot Wotan om Brünnhilde haar goddelijke status en macht te ontnemen. Hij zei dat zij alleen gewekt kon worden door een held die nooit angst had gekend. En die held kennen we inmiddels!
Derde bedrijf
We volgen Siegfried naar Brünnhilde toe. Wotan werpt nog wel een hindernis op, maar zonder problemen weet hij haar alsnog te bereiken en wakker te kussen. Zij is de ware eigenaar van de ring, die de vloek kan opheffen en de wereld kan redden. Zij is een symbool van de macht van de liefde, die sterker is dan de macht van de goden. Brünnhilde is bereid om haar goddelijkheid op te geven voor Siegfried en om hem te beschermen tegen het kwaad. Zij is uiteindelijk de heldin van de opera en de hoop voor de toekomst.
Aanstaande zaterdag 25 november kun je luisteren naar de opera Siegfried in de NTR ZaterdagMatinee. Je hoort een sterrenkast en het Radio Filharmonisch Orkest staan onder leiding van Karina Canellakis. In het Amsterdamse Concertgebouw begint het om 11:00 uur. Op NPO Klassiek zenden we de opera live uit met een voorbeschouwing vanaf 10:00 uur.
