5 redenen waarom filmmuziek op klassieke muziek is gebaseerd

1. Orkestmuziek en opera's zijn een grote inspiratiebron

"De schouders op wie we staan." Zo heeft de beroemde filmcomponist John Williams de klassieke componisten beschreven. Filmmuziek heeft namelijk flinke wortels in de rijke erfenis die zij aan orkestmuziek hebben achtergelaten. In een tijd waarin synthesizers, pop en elektronische muziek steeds meer opkwamen, was het John Williams die zijn muziek voortbouwde op de grote orkestmuziek en opera's uit de negentiende eeuw. Zo werden die de standaard voor filmmuziek.

2. Het leidmotief uit opera's vertelt het verhaal

Filmmuziek klinkt niet alleen mooi, het heeft ook een belangrijke functie in het vertellen van het verhaal. En dat komt door een muzikale uitvinding van de negentiende-eeuwse componist Richard Wagner. Voor zijn opera's bedacht hij het zogeheten leidmotief. Dit is een melodie die hoort bij een bepaald personage of voorwerp, of juist een specifieke plek. Zo denk je als kijker bij het horen van die melodie meteen aan datgene waar het bij hoort. En daar kun je als filmcomponist natuurlijk van alles mee doen. Zo componeerde Howard Shore wel meer dan 100 thema's voor de Lord of the Rings-trilogie om alle personages, plaatsen en voorwerpen muzikaal te duiden. Hoe doet hij dat precies? Dat lees je hier👇

3. Twaalftoonsmuziek zorgt voor magische filmmuziek

Je kent vast wel de kenmerkende melodie van Hedwig's Theme uit de Harry Potter-films. John Williams gebruikte hiervoor een super-experimentele compositietechniek uit de jaren '20. In 1923 ontwikkelde de Oostenrijkse componist Arnold Schönberg (1874-1951) namelijk dodecafonie, een techniek waarmee je twaalftoonsmuziek kunt componeren.

Dat zit zo. Het westerse toonsysteem kent twaalf tonen, maar die komen meestal niet allemaal in één melodie of één muziekstuk voor. In twaalftoonsmuziek wel. Hedwig's Theme uit de Harry Potter-soundtrack is ook twaalftoonsmuziek: elke noot komt in deze melodie voor, waardoor die vol zit met vreemde wendingen. Zo klinkt de muziek heel bovennatuurlijk en mysterieus: precies wat nodig is om de magie van de tovenaarswereld in muziek te vangen.

4. Muziek uit de Romantiek sleept je mee in een film

Je kent het wel: je kijkt een film en je wordt helemaal meegenomen door de grootse en meeslepende muziek. Hiervoor hebben de filmcomponisten goed naar muziek uit de Romantiek geluisterd. Deze stijlperiode besloeg het grootste deel van de negentiende eeuw. Emotie, gevoel en verbeelding waren de belangrijkste idealen in Romantische muziek. De luisteraar werd dus emotioneel meegenomen - net als in een film.

5. Beter goed gejat...

...dan slecht bedacht. Althans, dat is nog maar de vraag. Want het is één ding om voort te borduren op een klassieke traditie, maar iets anders om het simpelweg te kopiëren. Er zijn dan ook wel eens rechtszaken tegen filmcomponisten. Zo werd Hans Zimmer in 2006 aangeklaagd door de Gustav Holst Foundation. Zimmer zou plagiaat hebben gepleegd en muziek uit Mars, the Bringer of War uit The Planets van de Britse componist Gustav Holst hebben gebruikt in zijn soundtrack voor Gladiator. Overigens zijn er wel meer soundtracks die erg op dit deel The Planets lijken. Luister maar eens naar die van Star Wars.