Overzicht van 20 januari 2018

De levensloop van Yasmin Hilberdink leest als een kaart van Europa: geboren in Istanbul in 1967. Haar Turkse vader ontmoet haar moeder die uit Oostenrijk komt in het Zwitserse Genève tijdens een concert. Middelbare school en studie volgt Yasmin in Wenen, waar ze afstudeert in Politicologie en Communicatiewetenschappen. Tijdens haar werk bij weekbladenuitgeverijen komt Hilberdink in contact met de eigenaar van het Schloss Grafenegg, die haar vraagt om de culturele evenementen te organiseren.Na vijf jaar voor het kasteel te hebben gewerkt, verhuist Hilberdink naar Amsterdam, waar haar man vandaan komt. Al gauw kan ze in Nederland aan de slag voor de Stichting Kamermuziek Amsterdam, waar ze in 2009 directeur van wordt. Drie jaar later neemt Yasmin Hilberdink ontslag om nieuwe wegen in te slaan. Dat resulteert in het oprichten van de Strijkkwartetten Biënnale Amsterdam, die dit jaar zijn eerste editie gaat beleven. Vanaf volgende week zaterdag staat het Muziekgebouw aan ’t IJ een week lang, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat, in het teken van concerten, lezingen en masterclasses, verzorgd door internationale topkwartetten.
Foto: Julie Blik

Janáček en de taal van de gewone man

In de twintigste eeuw staan componisten meer dan ooit open voor impulsen van buitenaf. Soms komen ze wat op de markt tegen, of ze ontdekken iets via de radio. Zo luisterde Leoš Janáček goed naar de spreektaal van de gewone man, om in zijn vocale muziek een sterk declamatorische stijl te bereiken. Die stijl liet zelfs in zijn instrumentale muziek zijn sporen na. De drie delen van Taras Bulba zijn door hun literaire karakter bijna instrumentale operascènes geworden.

Lutosławski en de Vrijheid

Béla Bartók was als jonge man diep onder de indruk van Richard Strauss. Hij vond zijn onmiskenbaar eigen geluid echter op het platteland van de Balkan. De ogenschijnlijk primitieve eenvoud ervan doordrenkt zijn Eerste pianoconcert. Hij speelde het in 1928 zelf in het Concertgebouw, met Mengelberg als dirigent.

Witold Lutosławski begon daar waar Bartók ophield, maar werd overdonderd door een radio-uitzending van het Pianoconcert van John Cage. Uit die ervaring ontwikkelde hij zijn eigen variant van de toevalsmuziek; in zijn Derde symfonie heeft dat tot een indrukwekkend bouwwerk geleid. De orkestmusici krijgen enige vrijheid – een prachtig symbool in het door de Sovjet-Unie overvleugelde Polen. En is het toeval dat de eerste noten van de symfonie overeenkomen met de opening van Beethovens Vijfde?