Geen mooiere en meer plezierige nacht dan de nacht die Mozart oproept in zijn Eine kleine Nachtmusik. Het is eigenlijk een serenade, een muzikale ode of groet onder het balkon van een geliefde. Mozart schreef het in dezelfde tijd waarin hij werkte aan zijn opera Don Giovanni, het zou niet hebben misstaan in deze liefdes-opera. Haydn doet later het licht uit, letterlijk, als hij zijn musici in zijn ‘Afscheids-symfonie’ een voor een het podium laat verlaten, tot er nog maar twee violisten overblijven. In zijn tijd met medeneming van kaarsen en bladmuziek. Een sfeervol beeld, dat Schnittke met een knipoog naar Haydn op een eigentijdse manier herhaalt.

‘Zalig zijn zij die treuren, want zij zullen vertroost worden’, zegt Brahms met de bijbel in Ein deutsches Requiem. Want troostend is dit geestrijke werk. Wellicht liet Brahms zich inspireren door het overlijden van zijn moeder. Ein deutsches Requiem richt zich minder op verdriet en rouw dan op het doorleven. Brahms bewerkte zélf de oorspronkelijke orkestversie voor twee piano’s. Daarmee gaf hij het werk een nog grotere innigheid en sensibiliteit mee.

Groot Omroepkoor en Pianoduo Scholtes & Janssens
Het Groot Omroepkoor zingt Brahms’ meest omvangrijke muziekstuk onder leiding van Peter Dijkstra. Sopraan Renate Arends en bariton Sebastian Wartig soleren. Pianoduo Scholtes & Janssens speelt de instrumentale partijen van Ein deutsches Requiem. Het tweetal maakt de laatste jaren furore van Bonaire tot Zuid-Korea. Een van hun fans is niemand minder dan Menahem Pressler: ‘Als je deze twee jonge mensen hoort spelen, voelt het alsof alles in de wereld goed zal komen.’

Hartstocht, liefdesverdriet en berusting lopen als een rode draad door dit programma. Bij Wagner loopt dat als vanzelf uit op een verzengend liefdesdrama: liefde tot in de dood, aangrijpend en huiveringwekkend, voor minder doet hij het niet. De altijd zoekende Mahler is menselijker, warmer en troostrijker. Tsjaikovski zoekt het meer in geheimzinnigheid en dubbele bodems. Hij componeerde zijn ‘Pathétique’ op basis van een plan ‘dat voor iedereen geheim moest blijven’. De ingrediënten: impulsieve hartstocht, een Russisch requiem, theatraliteit, onverholen neuroses, angsten en wanhoop. De symfonie eindigt berustend. De ongrijpbare Tsjaikovski was tevreden: ‘Ik beschouw het als het beste en meest openhartige werk uit mijn oeuvre.’

De musici van een van Nederlands jongste orkesten worden flink aan het werk gezet. In drie orkestwerken vlinderen ze tussen een romantisch pianoconcert, Béla Bartóks ‘Requiem’ (een van zijn laatste grote werken, en toegetreden tot het ijzeren repertoire) en Willem Pijpers Derde Symfonie. Die symfonie uit 1926 mag er zijn. De orkestbezetting met 110 musici benadert de orkestbezettingen van Mahler. Het sprankelende werk van amper een kwartier vertoont invloeden van Ravel, Poulenc en Milhaud. Gezapigheid was Pijper vreemd. Hij integreerde er allerlei exotische elementen in: Spaanse ritmes, het koloriet van folkloristische instrumenten als mandoline, tamboerijn en castagnetten en (George) gerswineske klanken - die toen in heel Europa maar vooral in de Franse muziek in de mode waren. Pijper ving het werk zelf in veelzeggende woorden: ‘Flectere si nequeo superos, Acheronta movebo’. Oftewel: Als je geen invloed hebt op de hemel, laat dan de hel losbreken.’ Allemaal heerlijke ingrediënten om een jong orkest mee te laten spelen.