Vanmiddag het Vioolconcert van Antonín Dvorák en daarna de tweede symfonie van zijn leerling en schoonzoon Josef Suk.Asrael-symfonieDvorak overleed vrij onverwacht in 1904, slecht een jaar later overleed zijn dochter Otylka. Zo verloof Josef Suk in korte tijd zijn leraar/schoonvader en vrouw. Suk verwerkte zijn verdriet door het componeren van onder andere zijn tweede symfonie die de bijnaam ‘Asraël’ kreeg. De Symfonie is volgens sommigen Suks beste werk. De bijnaam verwijst naar de Engel des Doods uit de Islamitische mythologie.

Strauss' Ein Heldenleben
Ein Heldenleben past het Concertgebouworkest als een handschoen. Strauss droeg dit werk ruim honderd jaar geleden op 'aan Willem Mengelberg en het Concertgebouworkest'. Meer dan ooit bewees de componist zich hier als grensverlegger, want voor bijna elke instrumentgroep schreef hij een virtuoze partij. Zoals veel meesterwerken riep deze overweldigende, roerige compositie aanvankelijk weerstand en onbegrip op. Inmiddels behoort staat het op de 'bucketlist' van elke concertbezoeker.

Rusland, 1947. De euforie over het einde van de oorlog is verbleekt; de pijn blijft schrijnen. Prokofjev voltooit zijn Zesde Symfonie, Sjostakovitsj werkt aan zijn Eerste Vioolconcert. De twee leggen er hun ziel en zaligheid in – en worden daarvoor afgestraft door de Sovjet-autoriteiten. Gelukkig kunnen wij nu in vrijheid hun aangrijpende meesterwerken horen, met Valery Gergiev en Sergey Khachatryan als onovertroffen vertolkers.

Koninklijk Concertgebouworkest
Het Koninklijk Concertgebouworkest brengt vandaag twee symfonische klassiekers: de Symfonie nr. 40 van Mozart en de Vierde van Brahms. 

Mozart
Voorafgaand aan Brahms' Vierde symfonie is het woord aan Wolfgang Amadeus Mozart, over wie Brahms vol lof sprak trouwens. Mozarts turbulente Symfonie nr. 40 wordt vaak pre-romantisch genoemd vanwege haar expressieve, persoonlijke muzikale taal en ongebruikelijke mineurtoonsoort. Maar het effect is voor iedereen verschillend: volgens Robert Schumann is het een werk van 'Griekse lichtheid en elegantie', een ander hoort vooral tragiek.

Het werk wordt meestal gepresenteerd onder de korte titel La Mer ("de zee"). De subtitel drie symfonische schetsen voor orkest geeft aan in welk genre het geplaatst zou moeten worden. Debussy zag echter niets in het schrijven van een symfonie, de vorm was voor hem te rechtlijnig: het is dan immers 1903. Hij kwam dus met een titel die wel refereerde aan de symfonie, maar een strikte symfonie is het niet. Toch heeft het werk symfonische trekjes: het thema dat in de opening wordt neergezet komt in alle drie de delen terug en wordt in deel 3 als aankondiging van het slot van de compositie gebruikt. 

Debussy schreef het werk grotendeels in Bichain in Bourgondië, gelegen aan de Yonne, zonder de zee in zicht. Hij had kennelijk voldoende fantasie om een werk onder deze titel op papier te zetten zonder daadwerkelijk de zee te zien. Hij voltooide het in Eastbourne, Engeland, wel aan de kust gelegen. Het werk is een van de meest gespeelde werken van Debussy. De première in 1905 te Parijs door het Orchestre Lamoureux onder leiding van Camille Chevillard was niet succesvol, de uitvoering zou zeer gebrekkig zijn geweest. De eerste opname vond plaats in 1928 o.l.v. Piero Coppola.