Tenor Peter Schreier (84) overleden

De ideale Evangelist in de Passies van Bach, de grote Mozart-vertolker: een combinatie van enorme muzikaliteit en tekstgevoeligheid maakte Peter Schreier een van de grote zangers van de twintigste eeuw.
Peter Schreier was een musicus die zichzelf steeds ontwikkelde en verbeterde: in een televisie-interview met August Everding uit 1994, als hij bijna zestig jaar is, bekritiseert hij zijn jongere zelf in een opname van de Johannes-Passion: “Ik ben verbaasd hoe langzaam ik hier zing. Ik zou het nu veel dramatischer doen, veel sneller en veel meer door de tekst gestuurd.”

Op zijn tiende jaar – en na twee jaar voorbereiding - trad Peter Schreier als jongensalt toe tot het Kreuzchor in Dresden. Dat bepaalde zijn leven en de twee muzikale loopbanen die hij zou volgen: hem werd niet alleen aangeraden professioneel zanger te worden, hij moest soms ook al invallen voor de dirigent.
Hij maakte op 15 augustus 1959 zijn debuut als Eerste Gevangene in Fidelio van Ludwig van Beethoven. Daarna volgde de grote Mozartrollen, waarvan Schreier er enkele meerdere malen voor de plaat heeft opgenomen, zoals Tamino in Die Zauberflöte en Belmonte in Die Entführung aus dem Serail, de rol waarmee hij in Dresden, Berlijn, Munchen, Hamburg en Stuttgart debuteerde.

Buiten de DDR

Hij zong in 1964 voor het eerst buiten de DDR en zou later in alle grote operahuizen, van de Metropolitan in New York tot aan de Scala in Milaan te gast zijn. Dat viel hem niet altijd mee: “Als ik terugkwam uit bijvoorbeeld New York of Zwitserland, kon ik daar thuis niet al te veel over vertellen, omdat ik wist dat de anderen het land niet uit konden.”
Als Bach- en Mozartvertolker zong hij met allerlei grote dirigenten: met Karl Böhm en Herbert von Karajan, maar ook met iemand als Nikolaus Harnoncourt, die met zijn geheel andere opvattingen over deze muziek met Schreier samenwerkte in Lucio Silla en Die Entführung aus dem Serail van Mozart. Daarnaast heeft hij onder andere Almaviva in Rossini’s Il barbiere di Siviglia gezongen, maar ook Wagnerpartijen: David in Die Meistersinger von Nürnberg, en Loge en Mime in Der Ring des Nibelungen.

Actief als dirigent

Peter Schreiers grootste affiniteit lag bij het koorwerk en het liedrepertoire: “Mijn componisten zijn Schütz, Bach, Mozart en de grote romantische liedcomponisten.” Hij werd naar eigen zeggen dirigent omdat het werken met zoveel grote dirigenten uitnodigde zelf het dirigeerstokje op te pakken. Hij nam onder meer de grote koorwerken van Bach en Mozarts opera’s La finta semplice en L’oca del Cairo op.
Hoewel om zijn muzikaliteit zeer populair bij dirigenten, werd Schreier wel eens bekritiseerd om zijn stemgeluid. Zelf zei hij: “Ik ga ervan uit dat de stem gebruikt wordt voor het neerzetten van een dramatische situatie, niet voor de stem als doel op zich. Zonder dat de zanger overdrijft, moet men elk woord verstaan. Ik heb iets tegen stemfetisjisme, waarbij een mooie stem te horen is zonder dat men begrijpt waarover het gaat.”