In 1937 werd er in de Romeinse wijk Trastevere een klassenfoto gemaakt. Niemand kon weten dat twee jongetjes op die foto later filmgeschiedenis zouden schrijven: regisseur Sergio Leone en componist Ennio Morricone. Ze werden wereldberoemd. Tussen het uitzonderlijke duo zit een derde kind. Wat zou er van hém geworden zijn? Documentairemaakster Denise Janzee reist af naar Trastevere om, met het kiekje in de hand, te onderzoeken wie dat onbekende gezicht op die antieke foto kan zijn. De taxichauffeur, een oude kapper, een gepensioneerde advocaat, de lokale huisarts, een priester, een andere filmmaker – het zijn slechts enkele bewoners die zich over de foto en Janzee’s vragen buigen. Maar niet iedereen snapt het belang. Waarom zou je een film maken over een onbekende, waarvan er toch al zoveel rondlopen? Terwijl langzaam een beeld ontstaat van de onbekende man, portretteert de film ook de ondervraagden, de wijk en een maatschappij waarin beroemdheid tot het hoogste goed is verheven. Wat blijft er dan van je over als je maar een heel gewone burger bent?

Het Bron Saxophone Quartet is een professioneel kwartet en bespeelt authentieke saxofoons. De instrumenten zijn van rond 1930 en komen uit de VS. Het saxofoonkwartet bestaat uit Cameron Millar (sopraan), Niek Starmans (alt), Sander Beumer (tenor) en Oscar Trompenaars (bariton).

… er stonden verdorie wel twee kamelen op wacht, maar die haalden geen flikker uit, toen de Kalmeer Kalmeer Kameel verdween. Was hier niet. Was niet hier. Há-há-há. En er was wel een reserve, maar die stond verdorie op het kleed te poepen. Kutkameel.

en muren kunnen niet knuffelen.

>Waarom ga je niet even die kalmeer vinden buiten?

<HET STORMT

>niet meer..

<Oh.

Misschien kan ik dan een hond aaien. Een natte stinkhond.

Uit mijn boekje ' Zwarte gal'; wat er gebeurt als ik niet naar buiten kan en niemand me aait.

Ik heb de kalmeer gevonden. Hij wilde niet mee naar binnen.

Henk van Gelder schreef een biografie over het leven van Adele Bloemendaal.

Adèle
Adele Bloemendaal (1933-2017) was een meisje uit de Amsterdamse Jordaan dat niet wist wat ze wilde worden. Even speelde ze toneel, tot haar eerste man haar in 1954 opeens meenam naar Amerika - en ze zo voor het eerst contractbreuk pleegde. Drie jaar later kwam ze gescheiden terug. Ze hertrouwde met Donald Jones, een van de eerste zwarte artiesten in Nederland, speelde weer toneel, verscheen op televisie en zong carnavalsnummers voor het geld en het repertoire van de beste tekstdichters, waar ze nog het meeste genot aan ontleende. Maar als haar shows eenmaal op poten stonden, liet ze het menigmaal afweten, greep ze naar de fles en verzon ze ziektes als excuus voor haar afwezigheid. Adèle. Uit het rijke leven van Adèle Bloemendaal laat een intrigerende vrouw, die tegelijk stout en stijlvol kon zijn, in al haar facetten zien. Met originele citaten uit de brieven die ze in de jaren vijftig uit Amerika naar huis stuurde. En met levendige herinneringen van vrienden, vriendinnen en vijanden, collegae en minnaars.

Niek Baar, Tim Brackman en Hawijch Elders zijn de finalisten van het Nederlands Vioolconcours Oscar Back. Zaterdag spelen ze in de finale in de Grote Zaal van TivoliVredenburg. Zij worden tijdens het spelen van de vioolconcerten van Schumann (Niek en Tim) en Dvorak (Hawijch) begeleid door het Residentie Orkest o.l.v. Otto Tausk.  Niek Baar is vanavond bij ons te gast.

Regisseur Sybrand van der Werf volgde na zijn studie Kunstmatige Intelligentie de opleiding tot regisseur aan de Toneelacademie Maastricht. Nu regisseert hij bij BarokOpera Amsterdam een nieuwe versie van King Arthur.

King Arthur
Vijf zangers en een tiental barok-instrumentalisten richten samen een (klank-)beeld op voor de geniale ‘Britse Orpheus’. Afwisselend laten we de poëtische Engelse taal van John Dryden horen, of, als het publiek de handeling direct moet volgen, een vertaling in het Nederlands van de hand van vertaler dr. Toon van Wolferen.  

Pianist Folke Nauta is te gast bij ons in de studio. Hij werd geboren in Hengelo en studeerde piano aan de conservatoria van Zwolle en Amsterdam. Al tijdens zijn studie won hij meerdere prijzen. Hij trad op als solist en in kamermuziek, en nam diverse CD’s op.Op zijn meest recente cd speelt hij Russisch repertoire voor enkel de linkerhand en daar zal hij vanavond ook werken van laten horen.

‘16 januari 2018 - Torenkamer - Dag 2

Met z’n allen kwam Groen naar Laura’s toilet om op het kleed te lopen. Dit mocht echter niet. Gepikeerd wilde Groen zich daarna opdringen aan de boomstam van muziekstuk twee, maar dat kon niet, want daar stond een muur.

Vanwege privacy.’

Uit mijn boekje ‘Zwarte gal’

Gisteren luisterde ik naar drie gitaarstukken, elk zo verschillend. Vandaag maakte ik naar aanleiding van de muziek (en twee vragen) drie werken; de Hup, kleed, schilderij-Torenkamer-Livemuziek-Specials.

Ik stelde mezelf de vragen; ‘welke kleuren heeft deze muziek?’ en ‘als deze muziek een boom was, hoe zag die er dan uit?’.

Ik smelt graag dingen samen. Zo gaat dat ook in mijn hoofd. Er ontstaan dan dingen die ik nooit had gedacht dat ik ze ooit zou denken. En daar word ik meestal heel gelukkig van. Soms houden ze me wakker, al die dingen. Daar word ik dan minder gelukkig van.

Naast de vragen bij de muziek stelde ik ook het thuisfront (Pim) de vraag om mij elke dag een foto te sturen van een restvorm die ik kan gebruiken in mijn werk. Vandaag kreeg ik daar een geweldig cadeau bij; iemand zag gisteren de koningin en maakte van haar een foto. Dus nu gaat de koningin op bezoek in het werk van muziekstuk drie (Junto al Generalife - J. Rodrigo). Het wordt een heus feest! Ik hoop dat het lukt.
Het verhaal is er al in tekst, maar er een beeld van maken lukt niet. Misschien komt het door de dynamiek van de muziek. Die was heel dynamisch.
Zoiets moet het ongeveer zijn:

‘Warm. Woestijn. Het is wel een boom, maar hij lijkt meer op een tak. Er is zand en een hagedisje. geel/bruin/sienna. Er plopt plots nog zo’n boom uit de grond. Floep. en nog één, en nog één. Nog veel meer van die bomen ploppen en floepen uit de grond. Ze hebben niet veel takken, maar aan de takken die ze hebben hangen zwarte spiraaltjes. Ze eten samen, de bomen. Aan een lange tafel met water erop, in karaffen. Ze eten broccoli met tomaat. En er is er één die grappen maakt en die Iedereen leuk vindt en Iedereen vindt hem ook leuk. En in de late avond kijken ze naar de sterren. Tot er één niest.

Oh. En de koningin is er ook bij. Ze draagt een hoed.’

Om eerlijk te zijn ben ik wel een beetje klaar met bomen.

Herien Wensink (1977) was tien jaar theaterrecensent en redacteur bij NRC Handelsblad, en is dat sinds kort bij de Volkskrant. Wensink studeerde af op literatuur uit de Eerste Wereldoorlog, waar ze ook in NRC Handelsblad diverse artikelen aan wijdde.

In 2009 schreef ze een zevendelige serie voor het Cultureel Supplement over artistieke uitingen uit, of geïnspireerd door, W.O. I. In haar prozadebuut Kleihuid vertaalt ze haar fascinatie voor die tijd in een spannende historische roman, over afkomst, identiteit, traumaverwerking en vriendschap, en, natuurlijk, kunst.

Kleihuid
Vlaanderen, 1918. In een geïmproviseerd revalidatieoord achter het front delen de Britse officier Rupert Atkins en soldaat Harvey Cole noodgedwongen een kamer. Harvey herstelt moeizaam van zware verwondingen aan zijn gezicht, met Rupert is ogenschijnlijk niets mis maar hij verzet zich tegen zijn verblijf en weigert over zijn frontervaringen te praten. In eerste instantie wordt hun contact getekend door afkeer, maar gaandeweg ontstaat een wederzijdse fascinatie. In de confronterende nabijheid van de ander moeten ze zich leren verzoenen met de schade die de oorlog geestelijk en lichamelijk heeft aangericht.

Gitariste Elke Prinsier studeert aan het Prins Claus bij Sabrina Vlaskalic en treedt vanavond op bij ons in de studio.

The European Guitar Concerto Competition & Festival
Van 29 januari tot en met 4 februari 2018 organiseert de Dutch Guitar Foundation de eerste editie van The European Guitar Concerto Competition & Festival in Groningen. Met dit project wil de stichting jonge gitaristen uit alle windstreken de kans geven de bekende gitaarconcerti uit hun repertoire te spelen. Hoewel dit een droom is van velen, is het helaas vaak niet mogelijk binnen het curriculum van de studie om met een pianobegeleider of orkest samen te werken om deze stukken uit te voeren. Daarom spelen de gitaristen in de eerste ronde van het concours al een cadenza van het concerto, werken de gitaristen in de tweede ronde samen met een pianist en in de finale met het Kamerorkest van het Noorden.

Hanneke van Eijken trad op van Lowlands tot op de Nacht van de Poëzie. Haar debuutbundel Papieren veulens werd bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 2015 en de Zeeuwse Boekenprijs voor het beste debuut 2013. Hanneke is, behalve dichter, jurist en wetenschapper op het gebied van Europees recht.

Kozijnen van krijt
In Kozijnen van krijt observeert Hanneke van Eijken helder, scherp en filmisch de verhoudingen tussen mens, tijd en natuur. Ze onderzoekt of we geluk kunnen vasthouden, laten stollen in de tijd. Hoe bezweer je onheil dat voortdurend op de loer ligt?Fictie kan een schuilplaats vormen. Een baai ligt in de vorm van een glimlach. Er rinkelen skeletten van zeedieren bij de achterdeur. Kozijnen van krijt heeft een tedere, muzikale toon. De dreiging is echter nooit ver weg.

Eigenlijk hoeft meesterpianist Nikolai Lugansky geen introductie. Zijn lijst met eerste prijzen is even lang als die van zijn gerenommeerde onderscheidingen. De internationale pers noemt hem de belangrijkste pianist van zijn generatie. Als uitzonderlijk talent werd hij op jonge leeftijd al leerling van de befaamde pianiste en pedagoge Tatiana Nikolaeva. Hij won eerste prijzen van verschillende internationale competities, zoals in 1998 de International Bach Competitie in Leipzig; 1990 All-Union Rachmaninov Competitie en in 1994 het Tsjaikovsky Concours.In Nederland maakte Nikolai Lugansky in mei 1990, op zeventienjarige leeftijd, een sensationeel debuut toen hij in de Grote Zaal van het Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht op het laatste moment insprong voor de ziek geworden Maria João Pires.
Foto: Caroline Doutre (Naïve)

Ik ben verschrikkelijk. In mijn tijd op de kunstacademie (welgeteld anderhalf jaar geleden) was het al zo: ik werkte maanden achter elkaar aan series en was steeds ontevreden over alles dat ik maakte, tot de laatste weken naderden en daar ineens de waardering was voor wat ik in die periode is gemaakt. Zo ging het met mijn afstudeerexpositie en mijn eerste eigen tentoonstelling, en zo is het ook in de Torenkamer gegaan.

Vandaag is alweer mijn laatste dag in de Torenkamer en het grote wolkenveld dat de afgelopen dagen boven Amsterdam heeft gedreven valt langzaam uit elkaar, hier en daar komt de zon tussen de grijze nevel door en tijdens mijn eerste wandeling van de dag absorbeer ik dankbaar het licht. Ook in mijn hoofd lijkt iets te zijn veranderd: ik heb een veel beter overzicht en een duidelijker idee van wat ik de afgelopen dagen heb gemaakt en wat het precies inhoudt. Nog voor mijn wandeling heb ik drie collages gemaakt - misschien wel de interessantste van deze week - en ik durf zelfs al een blik in de toekomst te werpen en na te denken over de grootte van de doeken waarop ik ze zal overdragen.

Het gedicht van gisteren heeft voor veel meer helderheid gezorgd dan ik aanvankelijk dacht. Het schrijven, hoe abstract ook, is niet alleen iets dat ik nodig heb om mijn werk in een bepaalde context te plaatsen, maar ook om het zelf te begrijpen. Het verbaast me dat het zo lang heeft geduurd voordat ik me dat realiseerde. Dit idee houd ik in mijn achterhoofd terwijl ik nog wat laatste schetsen maak (die ik waarschijnlijk niet ga laten zien, het werk dat op de valreep, tijdens de eindsprint wordt gemaakt is doorgaans niet van een uitstekende kwaliteit, maar toch - het stelt me gerust, ik moet iets met mijn handen doen) en uiteindelijk besluit alles op te ruimen, een definitieve selectie te maken en met lichte zenuwen de uitzending van vanavond af te wachten. 

Als ik al mijn foto's weer in mijn koffer heb gestopt, mijn kwasten heb schoongemaakt en alle werken waar ik minder achter sta heb opgeborgen, weet ik het zeker: deze week heeft me veel meer opgeleverd dan ik van tevoren had durven dromen. Het is zo nu en dan absoluut niet makkelijk geweest, er waren enorme pieken en dalen, maar ik ben er heelhuids uitgekomen, heb een hoofd vol nieuwe ideeën voor de komende tijd en heb ook nog nieuw werk gemaakt waar ik blij mee ben. Mijn missie was deze week om de tandwielen weer te laten draaien, en daar ben ik in geslaagd - misschien niet op de manier die ik voor ogen had, maar toch. Ik ga deze week niet snel vergeten. Bedankt Torenkamer, je bent goed voor me geweest!