Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg hebben – rondom de tweede wereldoorlog - een forse bijdrage geleverd aan het de erkenning van de Stijl als belangrijke kunstbeweging. Peggy verwierf voor haar kunstcollectie – op aanraden van Nelly – een aantal werken van de Stijl voor haar collectie. Peggy en Nelly maakten een solo-expositie van Theo van Doesburg, die langs belangrijke Amerikaanse musea reisde. Hier werd veel uitverkocht aan belangrijke verzamelaars. Nelly speelde een belangrijke rol bij de Stijl tentoonstelling in het MoMA, New York. De Stijl begon haar victorie (dankzij Peggy en Nelly) in Amerika.

Conservator Doris Wintgens van Museum De Lakenhal deed twee jaar onderzoek naar de vriendschap tussen de twee vrouwen en beschrijft die nu in haar publicatie Peggy Guggenheim & Nelly van Doesburg, Voorvechters van De Stijl.

Luís Rabello en Agnes Gosling spelen concertreeks 'Cancão'. Beschouwd als één van de grootste componisten in Brazilië, zweeft de muziek van Radamés Gnattali op de grens tussen klassieke en populaire muziek. De Nederlandse zangeres Agnes Gosling samen met Braziliaanse pianist Luís Rabello zullen de release van hun EP Canção ten gehore brengen met nooit eerder gespeelde of uitgebrachte werken van deze Braziliaanse meester. De release van de cd is op 8 december. 

De hele donderdag ben ik de Torenkamer niet uitgekomen. Ik zit hier echt in mijn eigen kleine bubbel, planeet Marjolein, het heeft wel iets weg van meditatie. Heel dicht op het papier, de hele dag een zelfde soort handeling uitvoeren, afstand nemen, kijken, goed kijken, overdenken, beoordelen, aanpassen, tekenen en dat dan dan meerdere malen. 

Tekening 3 en 4 zijn opgezet. Er moet nog wel veel aan gebeuren, dus dat wordt nog hard werken de laatste twee dagen. Ik heb nieuwe elementen toegevoegd aan de tekeningen. En kleur! Wat eigenlijk altijd in mijn werk aanwezig is. Ik hoop dat het in dit geval goed uitpakt. Ok, ik ga weer even terug naar mijn planeet!

Alma Mathijsen (1984) studeerde Beeld & Taal aan de Gerrit Rietveld Academie en Creative Writing in New York. Op haar achttiende begon ze met schrijven voor de jongerenwebsite Spunk.nl en ze was onderdeel van het columnistenduo Fanny & Alma in Het Parool. Van haar hand verschenen zes toneelstukken, een verhalenbundel en twee romans. Mathijsen schrijft essays voor NRC Handelsblad. In 2011 verscheen bij De Bezige Bij haar debuutroman Alles is Carmen, in 2014 gevolgd door De grote goede dingen, een integere en lichte roman waarin ze afscheid neemt van haar legendarische vader. In september 2017 verscheen haar nieuwe roman Vergeet de meisjes, een onheilspellende roman over twee vrouwen die besluiten zich aan de wereld te onttrekken.

Vergeet de meisjes
De Amerikaanse journalist Fields reist met enige tegenzin naar Voorhorst om de beroemde schrijver Iris Kouwenaar te interviewen. Al gauw wordt hij overrompeld door een fascinatie voor de raadselachtige relatie tussen Iris en haar huisgenoot Kay. Hij dringt hun leven binnen en observeert de totale toewijding waarmee Kay haar steeds zieker wordende vriendin verzorgt. In hun eigen kleine wereld, tussen de muren van een slaapkamer in West-Friesland, zijn de twee vrouwen aan elkaar overgeleverd. Vergeet de meisjes laat een nieuw licht schijnen op vriendschap, die minstens zo intens en ingewikkeld is als een liefdesrelatie. Alma Mathijsen verkent in deze roman de grenzen tussen toewijding en obsessie, tussen zelfopoffering en egoïsme.

Het Camus Trio bestaat uit de kersverse professionals Raquel Garzás García-Pliego (piano), Pau Marquès i Oleo (cello) en Luis Caballero Estremera (viool) die elkaar kennen van het conservatorium in Utrecht. Het trio is vernoemd naar schrijver en filosoof Albert Camus, die een inspirator vormt voor alle drie de leden. 

Foto's: Charlotte Brand.

Vandaag ging het werken wat langzamer. Er was geen vooropgezet plan, dus er moest nog wat ontstaan. Ik begon met werken op ander papier vandaag, ander formaat en zwart in plaats van wit. De uitwerking was niet naar mijn zin, dus heb ik besloten dat de tekeningen van deze week allemaal volgens hetzelfde principe moeten worden opgezet, op hetzelfde papier. Hoppa, het experiment de kop in gedrukt en mezelf kaders gegeven. Wat een beetje een verlengde is van de thematiek in mijn werk: controle uitoefenen, kaderen, naar de hand zetten... En dan heb je dus kaders, maar nog geen nieuw beeld. En ook niet het juiste papier. Dus ik daar moest ik eerst voor op pad. Fijn even door Amsterdam lopen! 

Op de terugweg zag ik een glimmend goud met zilver snoeppapiertje liggen in het gras. Het had wel wat weg van het folie dat je soms ziet op ruimtevaartuigen, tegen kosmische straling of zoiets. Dat papiertje moest dus dringend gefotografeerd worden! In het atelier ben ik het papiertje gaan combineren met andere beelden die ik verzameld heb in een mapje op mijn computer, waardoor een nieuw beeld en een nieuw verhaal ontstond. Op de uitwerking moeten jullie nog even wachten, want het is nog niet af en zoals je soms kunt hebben: ik ben nog lang niet tevreden met het beeld. Soms is kunst maken best frustrerend. "Kunstenaars moeten toch een beetje lijden?" vroeg Andrea me gister tijdens het interview. Lijden mag, ja wanneer het hard werken betekent zie ik iets goeds in mijn lijden. Maar ik ben geen kunstenaar die kunst maakt vanuit mijn eigen lijden (denk ik). Ik moet juist hele goede zin hebben, wil ik iets kunnen creëren. Bij mij werkt dat dus andersom. 

De interviews duren zo kort, dat ik erg goed na moet denken over wat ik wil vertellen. Wat fascineert mij zo aan de menselijke expansiedrift? Of überhaupt aan het menselijk handelen? Misschien het feit dat we onszelf hoog inschatten (zelfbewust, intelligent, on top of the foodchain), terwijl we ook maar gewoon doen wat we behoren te doen (instincten, emoties, overleven). Die tweestrijd, daar stel ik vaak vragen over in mijn beeldend werk. Omdat ik het wil snappen, maar ook geen antwoorden heb. En omdat ik de toeschouwer mee wil laten denken.

De Bezetting Speelt is het tienkoppige kamermuziekensemble speciaal voor kenners én nieuwkomers. Met 5 strijkers + 5 blazers:

• variëren ze in klank, door de combinaties van hun instrumenten;

• zoeken ze naar spanning in repertoire, door afwisseling van ‘bekend’ en ‘minder bekend’;

• halen ze het maximale uit de bezetting; tussen solistisch spel en symfonische klanken.
Solo, duo, trio, kwartet, kwintet, sextet, septet, octet, nonet of decet. Het kan allemaal bij De Bezetting Speelt.

Foto: Edu Calicher.

Schrijver Martin Michael Driessen is te gast. Hij won de ECI Literatuurprijs 2016 voor zijn boek Rivieren. Driessen (1954) is opera- en toneelregisseur, vertaler en schrijver. Zijn werk is vertaald in het Italiaans, Duits en Hongaars. Zijn nieuwe boek De Pelikaan is nu net verschenen. Een tragikomedie die zich afspeelt in het Kroatische deel van het Joegoslavië van na Tito.

De Pelikaan
Andrej is postbode in een slaperig stadje aan de Adriatische kust in communistisch Joegoslavië. Josip is verantwoordelijk voor de kabeltrein naar het heldenmonument boven op de heuvel. Hij is ongelukkig getrouwd en houdt er een minnares op na. Amateurfotograaf Andrej weet beelden van een amoureuze ontmoeting vast te leggen en begint Josip ermee te chanteren. Kort hierna ontdekt Josip dat postbode Andrej brieven open stoomt en geld steelt. Om aan de verwachtingen van zijn onbekende chanteur te voldoen begint hij op zijn beurt Andrej te chanteren. Intussen kabbelt de blauwe zee rustig door. Met een gedegen blik op beider geestesgesteldheid en met empathie zet Martin Michael Driessen zijn hoofdpersonen vast in een parabel van wederzijdse gebondenheid. Deze roman toont tegen een achtergrond van kapitalistisch hoogstandjes als gokken en knevelarij in laat-communistische Joegoslavië Driessens ongeëvenaarde vermogen alledaags leven te verheffen tot opwindende literatuur.

De nacht valt over Opium op 4 en het Vondelpark. Er brandt nog één lampje in Vondel CS. Daar zit een schrijver voor te lezen uit eigen werk. Vanavond hoort u:

Maria Barnas uit de roman Altijd Augustus 

Maria Barnas (1973) is schrijver, dichter en beeldend kunstenaar. Ze debuteerde in 1997 met de roman Engelen van ijs. Haar poëziedebuut maakte ze in 2003 metTwee zonnen en werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs. In 2009 ontving zij de J.C. Bloemprijs voor Er staat een stad op. Recent verscheen haar derde roman Altijd Augustus.

Foto: Blommers/Schumm

Gisteravond ben ik laat gaan slapen. Na zo'n eerste dag, waarin veel gebeurt (intern en extern), duurt het altijd even voor ik ontspan. Het eerste interview vond ik spannend, maar volgens mij deed ik het wel goed. Ik kom er steeds meer achter hoeveel idealisme er soms in mijn werk schuilt. Ik ben niet uit op provoceren, maar een beetje prikkelen mag het werk wel. 

Ik ging vanmorgen met weinig slaap en toch frisse moed aan de slag met de tweede tekening. Soms heb je bepaalde beelden al een tijd in je hoofd. Dit was het geval bij de eerste twee werken van deze week. Zonder al te veel nadenken heb ik ze kunnen maken. Ze zijn nog niet af, maar het gaat de goede kant op en ze brengen nieuwe ideeën met zich mee. 

Het weer is nog steeds wispelturig; regen, zon en hagel wisselen elkaar gretig af. Op een mooi moment ben ik naar buiten geglipt voor een lekkere lunch en een wandeling in het park. Ik kom niet zo vaak in Amsterdam, maar bedacht me vandaag dat het leuk zou zijn een paar weken in de Torenkamer te kunnen verblijven en zo als tijdelijke bewoner nog wat langer van de stad te kunnen genieten. Maar goed, genoeg gedroomd. Er is werk aan de winkel. Morgen ga ik aan de slag met het derde werk in de serie, een die nog niet kant-en-klaar in mijn hoofd zit, dus tijd voor wat experiment!

Wat weten vrienden met een lang gedeeld verleden echt van elkaar? Wat is er waar van hun herinneringen en wat blijkt verbeelding? Of heb ik het verzonnen? is een geestig en ontroerend portret van een levenslange vriendschap. Met de schrijvers Herman Koch en Wanda Reisel is een nieuw literair duo opgestaan. Zij richten hun scherpe blik ditmaal niet op hun personages, maar op elkaar. Het resultaat: een intiem verslag van een onuitgesproken verbondenheid. 

Herman Koch (1953) is Nederlands meest succesvolle schrijver van het moment. Het diner is in meer dan vijftig talen vertaald. In 2017 was hij de auteur van het Boekenweekgeschenk. 

Wanda Reisel (1955) is gevierd roman- en toneelschrijver, winnaar van de Anna Bijns Prijs en genomineerd voor de AKO- en de Libris Literatuurprijs.

Een belangrijke rol in het ensemble van pianist en componist Julian Schneemann heeft de virtuoze udspeelster Jawa Manla. De in Haarlem woonachtige Syrische vluchtelinge speelde al eerder bij o.a. het Nederlands Blazers Ensemble. De jonge musici van ‘Caravan’ trekken zich van grenzen helemaal niets aan. Tijdens hun concerten wordt bijvoorbeeld Ierse muziek gemixt met Arabische klanken en jazz samengesmolten met volks- en klassieke muziek.

Uitvoerenden
Jawa Manla - ud
Emmy Storms - viool
Jeroen Batterink - percussie
Julian Schneemann - piano, compositie

De nacht valt over Opium op 4 en het Vondelpark. Er brandt nog één lampje in Vondel CS. Daar zit een schrijver voor te lezen uit eigen werk. Vanavond hoort u:

Jan van Mersbergen uit De ruiter

Jan van Mersbergen (Gorinchem, 1971) debuteerde in 2001 met de roman De grasbijter, waarmee hij genomineerd werd voor de Debutanten Prijs. Met zijn roman Naar de overkant van de nacht (2011) won hij de BNG Nieuwe Literatuurprijs en werd hij genomineerd voor de AKO Literatuurprijs, de Gouden Uil en de Libris Literatuur Prijs. De in 2014 verschenen roman De laatste ontsnapping werd bekroond met de prestigieuze F. Bordewijkprijs. 

Foto: Bob Bronshoff

Vandaag heb ik mijn intrek genomen in De Torenkamer van VondelCS. Een klein, rustig en sfeervol kamertje met uitzicht op het Vondelpark. Buiten is het grijs en nat; daar hoef ik voorlopig niet heen. Na een rondleiding door het pand start ik meteen met tekenen. Ik ben in opperste concentratie en heb tijdens het tekenen geen idee wat er zich buiten allemaal afspeelt. Daar is deze week voor: afzondering, om een serie tekeningen te maken over de expansiedrift van de mens. Onze wens het heelal te verkennen, doorgronden en te bewonen. Ik heb zowel een fascinatie als angst voor wat wij mensen allemaal kunnen. In mijn tekeningen vraag ik mij af: "hoe ver moeten we gaan?".

Vanaf vandaag is de Rijksakademie van beeldende kunsten drie dagen lang geopend voor publiek! Wij vullen onze uitzending met deze geweldige gasten:
- hoofd van de residency Martijntje Hallman
- kunstenaar en advisor Melvin Moti
- Alumnus aan de Rijksakademie Wouter Venema zat deze week in onze Torenkamer en vertelt over zijn werk en wat hij deze week heeft gedaan.

En presentatrice Andrea van Pol ging voor een reportage langs bij kunstenaars Marieke Zwart (1ste jaar tekenen/ video/performance), Rutger De Vries (de jaar schilderen) en Inge Meijer (2de jaar film/video). Vanavond dus alles over de Rijksakademie, de kunstenaars en hun ateliers.

Musica Extrema, een muzikaal gezelschap met een bijzonder geluid vanwege de niet alledaagse bezetting en de verschillende achtergronden van de musici, duikt in de muzikale smeltkroes van de nachtclubs uit de jaren ’20 en ’30 van New York, Berlijn en Parijs. Daar waar na de Eerste Wereldoorlog jazz, folklore en klassieke muziek zich virtuoos vermengen met variété en amusement. Dit alles komt samen in Club Vaudeville, daar waar nachtbrakers en extravaganten elkaar ontmoeten. 
Het album ‘Club Vaudeville’, met eigenzinnig bewerkte beroemde Franse, Duitse en Amerikaanse liedjes van weleer, verschijnt op 20 oktober 2017. De gelijknamige theatertour start op dinsdag 31 oktober (14:00u) in de Stadsschouwburg in Haarlem.