Bart Spaan: De Lege Ether

De Lege Ether: ruis is wat restte...

Componist Bart Spaan maakte een paar jaar geleden een opname van een oude, naoorlogse radio, afgestemd op de middengolf. Langs de gehele zenderband klonk continu een zachte ruis met slechts vage verkleuringen... 'De talloze radiografische signalen die ik van tevoren gedacht had aan te treffen, schitterden door afwezigheid. Het bracht mij op het idee van een “lege ether”, een oase van stilte in het overdrukke, communicatieve verkeer waarin we vandaag de dag door sociale media, internet en smartphone worden omringd', aldus de componist.

Vanuit deze overweging ontstonden zelfontworpen elektronische drones die door de korte- en middengolf opnamen cirkelen. Op andere momenten komen deze klanken in aanraking met gedichten die rondom hetzelfde idee zijn ontstaan: de driedelige reeks “De Lege Ether” geschreven en gedeclameerd door dichter Hans Dekkers. Daarnaast schreef Bart Spaan ook enkele teksten die meegolven met de muziek en voor componist/trombonist James Fulkerson: het stuk Free Sounds dat als coda opduikt wanneer de laatste electro-akoestische klanken langzaam wegsterven. Fulkerson – altijd op zoek naar nieuwe klanken – speelt in dit werk een tuba waarop hij een mondstuk van een saxofoon heeft bevestigd.

Een live uitvoering van De Lege Ether vindt plaats in het Orgelpark te Amsterdam op zaterdagavond 7 oktober 2023. Daaraan wordt ook meegewerkt door organist Michael Bonaventure. De elektronische klankwereld wordt dan vertaald naar het digitale Utopa barokorgel ter plekke.

De Lege Ether kwam tot stand dankzij subsidie van het Investeringsfonds muziek. Free Sounds werd gecomponeerd met financiële ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten. Een opname is te beluisteren op de website van de componist, Bart Spaan.

Hieronder een interview met Bart Spaan: