Thorwald Jørgensen en Kamilla Bystrova
- Klassiek
- Thorwald Jørgensen en Kamilla Bystrova
In 1920 uitgevonden door Léon Theremin: het wonderlijke muziekinstrument dat bespeeld wordt zonder dat je het hoeft aan te raken, en dat onder zijn naam, theremin, bijna legendarisch zou worden. Geen toetsenbord dus (zoals bij de qua klank vergelijkbare ondes martenot), maar het subtiel bewegen, bijna dansen van de handen voor de twee antennes van de theremin genereert de onaardse klanken. Met de ene hand de toonhoogte, met de andere het volume. Theremin-speler Thorwald Jørgensen kwam op 22 november 2020 een nieuw album met muziek voor theremin presenteren op Radio 4. Met onder meer een prachtig recent 10-delig stuk van componist Lera Auerbach, waaruit hij samen met pianiste Kamilla Bystrova enkele delen live speelt in de Radio 4 studio.
Twee metalen antennes waarnaast de handen van de bespeler een schijnbaar magisch ballet dansen, dat is wat je ziet: een electromagnetisch veld zorgt voor het genereren van klank. Aanvankelijk werd in de nog jonge Sowjet-Unie enthousiast gereageerd op de klankexperimenten van de uitvinder, Léon Theremin. Hij werd op pad gestuurd om de theremin internationaal te promoten, en dat leek ook best het nodige succes op te leveren. De toendertijd wereldberoemde violiste Clara Rockmore was een enthousiast bespeelster van de theremin. Toch was het succes niet blijvend, en in de jaren ’40 en ’50 van de vorige eeuw zag eigenlijk alleen de filmindustrie nog brood in het instrument. Zo schreef Miklos Rosza in zijn muziek voor de Hitchcock-thriller Spellbound een theremin voor die de spanning nog een beetje moest opjagen - want de theremin kon heel sprookjesachtig, maar óók heel spookachtig klinken. Overigens zou de theremin in de jaren ’90 een mooie rentree maken in de filmmuziek, bijvoorbeeld in Mars Attacks!
Intussen echter was Léon Theremin in de Sowjet-Unie verbannen naar Siberië, op beschuldiging van anti-communistische activiteiten. Het instrument raakte in vergetelheid, en pas na de dood van Stalin lukte het Theremin om weer aan het werk te komen, en nog verbeteringen aan het instrument aan te brengen. Het duurde nog tot na de val van de Muur voordat Theremin de erkenning kreeg die hem toekwam.
Wereldwijd zijn er maar weinig bespelers van de theremin. Thorwald Jørgensen probeert nu door deze nieuwe CD die hij samen met pianiste Kamilla Bystrova maakte te laten horen dat het instrument een volwaardige plek in het muzikaal spectrum verdient. Met nieuwe composities (zoals van Lera Auerbach) en het nodige lobbywerk probeert hij ook om het repertoire voor de theremin uit te bouwen. Componisten wacht een mooie uitdaging!
Eerder was Thorwald Jørgensen ook te zien in Vrije Geluiden op TV:
