Jaaroverzicht muzieknieuws - deel 3
- Klassiek
- Jaaroverzicht muzieknieuws - deel 3
In deel 3 van het muzieknieuws jaaroverzicht blikken we terug op de musici die in 2019 zijn overleden, kijken we naar de ontwikkeling van verschillende #metoo-affaires in de klassieke muziekwereld en lichten we een aantal van de artiesten uit die dit jaar in de prijzen vielen.
Overleden
Een jaaroverzicht zou niet compleet zijn zonder aandacht voor overleden musici. Vandaag en morgen noemen we de belangrijkste namen.
Hans Kox (1930 - 2019)
Op maandag 25 februari overleed componist Hans Kox. Hij schreef meer dan 200 composities, waaronder zes symfonieën en drie opera’s. Zijn vooral tonale stijl leverde hem de kritiek op ouderwets te zijn, onder meer in felle recensies van zijn eerste opera, Dorian Gray, in 1974. Dat raakte hem zo dat hij zich terugtrok als kersverse artistiek leider van het Concertgebouworkest. Ook in zijn verdere loopbaan zocht hij nauwelijks de openbaarheid. Kox werd 88 jaar.
Luister: Willem Jeths vertelt over de Dorian Gray Suite (1979) van Hans Kox
De Schatkamer van Willem Jeths afl. 22 - De Dorian Gray Suite (1979) van Hans Kox
André Previn (1929 - 2019)
Een paar dagen later, op 28 februari, overleed dirigent, pianist en componist André Previn. Hij werd geboren in Berlijn en vluchtte met zijn joodse familie voor de nazi’s, naar de VS. Previn schreef en arrangeerde muziek voor tientallen films. Na zijn Hollywood-periode startte zijn dirigentenloopbaan, waarin hij grote internationale orkesten dirigeerde. Als pianist werkte hij onder meer samen met jazz-zangeres Ella Fitzgerald. Een enorm veelzijdig musicus, dus.
André Previn (1929-2019)
Anner Bijlsma (1934 - 2019)
Op 25 juli overleed één van de invloedrijkste, Nederlandse cellisten in de tweede helft van de afgelopen eeuw: Anner Bijlsma, 85 jaar oud. Hij begon als eerste cellist in het Koninklijk Concertgebouworkest en studeerde oude muziek bij pioniers als Gustav Leonhardt en Frans Brüggen. Bijlsma maakte onder meer baanbrekende opnames van de cellosuites van Bach, op darmsnaren. Veel toonaangevende cellisten hebben bij hem gestudeerd. Hij leeft voort in de Anner Bijlsma Award, een prijs ingesteld door de Cellobiennale Amsterdam.
#METOO - vervolg
Seksueel grensoverschrijdend gedrag, ofwel #metoo, bleef ook in de tweede helft van dit jaar een thema in de klassieke muziek.
Zoals we in het vorige deel van het jaaroverzicht al meldden waren er schikkingen, tussen Daniele Gatti en het Concertgebouworkest en James Levine en The Metropolitan Opera. In augustus werd een andere musicus van naam beschuldigd van wangedrag: Plácido Domingo. Vrouwen vertelden over hun vervelende ervaringen met de tenor aan het Amerikaanse persbureau AP.
Plácido Domingo beschuldigd van seksueel wangedrag
Domingo ontkende niet zozeer dat er iets was voorgevallen, maar zei dat het met wederzijdse instemming gebeurde. Er ontstonden twee kampen. Verschillende collega’s en organisaties spraken hun steun uit voor Domingo. Maar een aantal - met name Amerikaanse - operahuizen beëindigde de samenwerking met hem.
Of er sprake is van schuld of niet, het lijkt er op dat musici nu sneller kritiek durven te leveren op dominante collega’s. Zo lag dit jaar ook dirigent Daniel Barenboim onder vuur, omdat hij musici onbeschoft zou hebben behandeld.
Plácido Domingo werd in 2019 beschuldigd van wangedrag
Prijzen
Kun je in muziek de beste zijn?... Blijkbaar wel, want in 2019 werden er heel wat prijzen en oorkondes uitgedeeld. Vandaag de - volgens ons - belangrijkste uit de tweede helft van het jaar:
In augustus werd de Johannes Vermeer Prijs 2019 toegekend aan theatermaker en operaregisseur Ivo van Hove. Hij kreeg deze Nederlandse staatsprijs voor de kunsten vanwege zijn “uitzonderlijk artistiek talent”. De jury noemde hem een uitzonderlijk theatergenie. “Hij verruimt en verdiept steeds weer de theatrale verbeelding” en laat kunstenaars uit verschillende disciplines samenwerken.
Ivo van Hove wint Johannes Vermeer Prijs
Dan de Concertgebouwprijs, bestemd voor musici die over een langere periode hebben bijgedragen aan het artistieke profiel van Het Concertgebouw. Die was dit jaar voor dirigent Jaap van Zweden. Hij was van jongs af aan met Het Concertgebouw verbonden. Als kind trad hij er op, als concertmeester van het Concertgebouworkest en later als dirigent met verschillende orkesten.
Jaap van Zweden wint Concertgebouwprijs 2020
Begin december - tot slot - werd bekend dat slagwerker Dominique Vleeshouwers de Nederlandse Muziekprijs krijgt. Dat is de hoogste onderscheiding van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Voor dat je deze prijs krijgt moet je als jonge musicus een intensief coachingstraject volgen. Intussen treedt Vleeshouwers regelmatig op, met orkesten tot ver buiten Europa. (Een naam om in de gaten te houden.)
Dominique Vleeshouwers wint de Nederlandse Muziekprijs
