Hollandse Nieuwe! Rampliederen van Camerata Trajectina

Door de eeuwen heen hebben we op rampen van allerlei aard, overstromingen, branden, plagen etc. gereageerd op een culturele manier. Onder andere door er liederen over te maken en te zingen. Dominees namen het voortouw bij deze collectieve rouw. En al hadden ze de neiging om de ramp apocalyptische trekken mee te geven om hun religieuze boodschap te ondersteunen, sommigen waren beslist niet gespeend van literair talent. Hoe dan ook, hoe mooi dat kunst en cultuur een voorname rol spelen in het verwerken van gebeurtenissen die het verstand en de kwetsbaarheid te boven gaan. Dat hadden we ons bij de corona-pandemie ter harte moeten nemen. Die is niet de eerste ramp die ons treft, en vast niet de laatste.

Ik sprak erover met hoogleraar neerlandistiek Lotte Jensen (Radboud Universiteit Nijmegen). Zij doet een groot onderzoek naar de manier waarop rampen cultureel verwerkt worden. Het maken van liederen is daar een van. Zij werkte nauw samen met Camerata Trajectina. Dat nu een kleine staalkaart biedt. Vanaf de St. Elizabethsvloed (die de Biesbosch deed ontstaan) tot aan de Watersnoodramp van 1953, en zelfs Corona. Esther Naomi Perquin schreef het meest hedendaagse lied over een ramp dat je je kunt voorstellen, en Willem Wander van Nieuwkerk schreef daar de muziek bij.

Het is al met al een vergeten genre dat op een verrassende manier het verhaal vertelt van Nederland: met die eeuwige strijd tegen het water, die soms domweg verloren wordt.