Beluister ZaterdagMatinee-archief

24 oktober 1970: Rafael Kubelík en zijn orkest uit München

  1. Klassiekchevron right
  2. 24 oktober 1970: Rafael Kubelík en zijn orkest uit München

Bij zijn enige optreden in de Matinee nam de Tsjechische dirigent Rafael Kubelík het orkest mee waaraan hij op dat moment al negen jaar als chef-dirigent verbonden was: het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks.

De wereldreis van Kubelík

Jeroným Rafael Kubelík werd in Bohemen geboren op 29 juni 1914, één dag na de aanslag op aartshertog Franz Ferdinand in Sarajevo die in de Eerste Wereldoorlog zou uitmonden. Hij leerde vioolspelen van zijn vermaarde vader, Jan Kubelík. Later herinnerde hij zich, dat hij eerder muziek kon lezen dan rekenen: “ik las partituren in mijn bed, en onder tafel op school”. Op zijn negentiende zwaaide hij af van het Praags conservatorium, gediplomeerd als violist, dirigent én componist. Als chef van het Nationaal Theater in Brno en vervolgens de Tsjechische Filharmonie in Praag maakte hij zich, tegen de eisen van het nazi-bewind in, hard voor de Tsjechische muziek, weigerde juist Wagner te dirigeren en zat enkele maanden ondergedoken. Meteen de oorlog was hij een van de initiatiefnemers van het Festival ‘Praagse Lente’. In februari 1948, na de installatie van de communistische regering, besloot hij dat dat één “beestachtig tiranniek bewind” te veel was. Hij keerde in juli van dat jaar, na optredens tijdens het Edinburgh Festival, niet terug naar zijn vaderland.

Dirigent Rafael Kubelík in 1971. Foto: ANP Kippa

In de jaren 1949-1955 had Kubelík een vaste aanstelling bij het Concertgebouworkest, naast Eduard van Beinum. Hij dirigeerde er vele tientallen concerten en trad daarnaast over de hele wereld op. Hij werd bovendien chef bij het Chicago Symphony Orchestra (1950-1953), waar hij, tot de schrik van de Amerikanen, veel nieuw werk introduceerde en lange repetitietijden eiste. Daarna volgden chef-dirigentschappen in Covent Garden (1955-1958), bij de Beierse omroep (1961-1979) en, heel even, bij de Metropolitan Opera in New York (1973-1974). Na 1985 dirigeerde hij nog weinig. Hij maakte in 1990 een uitzondering, toen schrijver/president Václav Havel hem inviteerde voor een optreden bij zijn ‘eigen’ festival Praagse Lente. Hij dirigeerde Má Vlast (Mijn vaderland) van Bedřich Smetana – hoe kon het ook anders? Kubelík, sinds 1967 Zwitsers staatsburger, overleed in 1996 in Luzern.

Beluister het concert

Speellijst is niet beschikbaar.

Opnamedatum

zaterdag 24 oktober 1970

Omroep

VARA

Componisten

Johannes Brahms, Bohuslav Martinu, Leos Janácek

Uitvoerenden

Kahl, Gernot (piano), Hölzl, Hans (pauken), Rafael Kubelik (Dirigent)

Ensembles

Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks

Tijdperken

Vroeg twintigste eeuw, Romantisch

Locatie

Concertgebouw, Amsterdam

Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks
Rafael Kubelík, dirigent
Gernot Kahl, piano
Hans Hölzl, pauken

Bohuslav Martinů - Concert voor twee strijkorkesten, piano en pauken
Leoš Janáćek - Taras Bulba
Johannes Brahms - Symfonie nr.1

Het concert is na drie maanden helaas niet meer beschikbaar.

Bronzen klank

Schumann, Berlioz, Mahler en Brahms behoorden tot zijn kernrepertoire, naast (heel) veel Tsjechische muziek. In de Matinee liet Kubelík een dramatische Taras Bulba van zijn landgenoot Leoš Janáček horen, een even onbekend als speels en boeiend Concert voor twee strijkorkesten, piano en pauken (1938) van Bohuslav Martinů, en een ongekend fraaie Eerste symfonie van Brahms. H. Tecker in de NRC daarover: “In langzame maar vloeiende tempi en in een verzadigde klank met een bronzen koloriet bouwde hij een uitvoering op, die weids was zonder pompeus te zijn en die een grote indringendheid bezat”.

Omslag: ANP Kippa

Ster advertentie
Ster advertentie