24 februari 2001: Die Jahreszeiten met Simon Rattle

Het werk van een meester

Soms krijg je een opdracht waar je eigenlijk geen heil in ziet, maar probeer je er toch iets van te maken. Het overkwam Joseph Haydn. Zijn Schöpfung ging met razende snelheid heel Europa door, werd internationaal enthousiast ontvangen – zou hij niet nóg zo’n oratorium kunnen schrijven, met dezelfde tekstschrijver Baron Gottfried van Swieten? Diens woorden, gebaseerd op verzen uit The Seasons van James Thomson, konden Haydn echter weinig bekoren. Nog nooit had hij een ‘Ode aan de vlijt’ hoeven schrijven, schamperde hij. Mede door een afnemende gezondheid had hij uiteindelijk twee jaar nodig om in 1801 de eindstreep te bereiken. Hoewel nooit zo geliefd geworden als Die Schöpfung, is dit wereldlijke oratorium over arbeidsethos, liefde, oogst en de waarde van huiselijk geluk – het hele jaar op het land, beginnend met de lente – gewoon een meesterwerk.

Beluister het concert

Orkest van de Achttiende Eeuw
Nederlands Kamerkoor
Sir Simon Rattle, dirigent

Christiane Oelze, sopraan (Hanne)
John Mark, Ainsley tenor (Lukas)
David Wilson-Johnson, bas-bariton (Simon)

Haydn - Die Jahreszeiten

Feestelijk

De sprankelende uitvoering van Sir Simon Rattle, anderhalf jaar voor zijn aanstelling als chef-dirigent van de Berliner Philharmoniker, doet je de luchtigheid van het libretto over de geneugten van het landleven, over boer Simon, zijn zoon Lukas en diens minnares Hanne onmiddellijk accepteren. Met het Orkest van de Achttiende Eeuw en het Nederlands Kamerkoor, sopraan Christiane Oelze, tenor John Mark Ainsley en bas-bariton David Wilson-Johnson haalt hij alle denkbare kleuren uit verhaal en muziek. Prachtig zijn de natuurhoorns in het jachtkoor ‘Hört, hört, das laute Getön’ in het derde deel (‘Herfst’), ijzig klinkt het naderende ijs in de langzame inleiding van het slotdeel (‘Winter’), en zo zou je nog tientallen momenten kunnen aanwijzen. Koor en solisten behouden precies die openheid die dit werk nodig heeft. “Met sopraan Christiane Oelze als een zomers stralende Hanne, David Wilson-Johnson als een vaderlijke Simon en John Mark Ainsley als een levendig zingende Lukas mag betwijfeld worden of Die Jahreszeiten ooit weer zó feestelijk zal klinken”, aldus Mischa Spel in het NRC.

Sir Simon Rattle

Sir Simon Rattle (*1955) was vanaf 1980 meermalen te gast in de Matinee. Enkele malen met het Rotterdams Philharmonisch Orkest, eenmaal met zijn eigen City of Birmingham Symphony Orchestra, een keer met de Birmingham Contemporary Music Group, en in 2006 en 2011 met de Berliner Philharmoniker. In 2001 dirigeerde hij dus het Orkest van de Achttiende Eeuw en het Nederlands Kamerkoor.

Omslag: Simon Fowler