De platte aarde in Parallax van Jan Peter de Graaff
- Klassiek
- De platte aarde in Parallax van Jan Peter de Graaff
In het nieuwe werk Parallax van componist Jan-Peter de Graaff, laat hij sopraan Katrien Baerts het publiek onderwijzen in de theorieën van de flat earthers, mensen die geloven dat de aarde plat is. In het Avondconcert van donderdag 4 november klinkt de radiopremière.
Jan-Peter de Graaff voert in zijn liedcyclus Parallax een sopraan op die het publiek er in veertien liederen van probeert te overtuigen dat de aarde daadwerkelijk plat is. Voor bijna iedereen is dat een absurd idee, maar toch bestaat er een levendige community die dat idee aanhangt en probeert te verspreiden. Die zogeheten flat earthers proberen met creatieve experimenten en redeneringen hun visie te bewijzen. Ze creëren een eigen wereld en gaan daar helemaal in op.
Voor De Graaff zit daar tragiek in, en poëzie. Hij stelde aan sopraan Katrien Baerts voor om een stuk voor haar te schrijven, een liederencyclus waarin zij de rol aanneemt van een flat earther die haar publiek probeert te overtuigen van haar visie. “Het stuk heeft een aantal pijlers”, legt De Graaff uit. “Het is een monodrama of dramatische liedcyclus in veertien liederen, voorafgegaan door een prelude en onderbroken door twee interludes."
Ted talk
"Het geheel is gegoten in de vorm van een TED-Talk presentatie en je kunt het stuk opdelen in drie hoofddelen. In het eerste deel bereidt het hoofdpersonage zich op het podium voor door haar eigen leefregels en dogma’s aan zichzelf te herhalen. Ze zingt de vraag en ze geeft het antwoord gesproken terug. Daarna volgt het eerste onderdeel van haar presentatie waarin ze het publiek in haar leefwereld introduceert. In het tweede hoofddeel onderwijst ze het publiek in de theorie achter haar leefwereld en de problemen die een flat earther onderweg kan tegenkomen. Na een tweede interlude volgt tenslotte het derde hoofddeel. Daarin beschrijft ze haar lancering vanaf het aardoppervlak en ze hoopt het publiek volledig mee te krijgen in haar waan. Lied veertien, het slot, is een epiloog. Teleurgesteld dat ze het publiek niet mee lijkt te krijgen - men ziet het alleen maar als kunst en vermaak - wijst ze het publiek af en verwijt hen luiheid en hypocrisie. Ze stelt zichzelf gerust met het feit dat haar innerlijke motivatie en drang naar perfectionisme uiteindelijk genoeg redenen zijn om toch door te gaan met haar plannen, ondanks alles wat de buitenwereld ervan zal zeggen of vinden.”
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Klankkleur
De afgelopen maanden kwam muziek van De Graaff al een aantal keer voorbij op de radio. Zo speelde celliste Maya Fridman zijn celloconcert The Forest in April live in het Avondconcert. En recenter was er de première van Event Horizon, een stuk dat hij schreef voor het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor ter ere van hun 75-jarig bestaan. Dat zijn groots bezette werken, maar De Graaff vindt het juist ook interessant om daarnaast voor een andere, kleinere bezetting te schrijven.
“Het Collectief heeft een bezetting van fluit, klarinet, viool, cello en piano en dat beperkt de keuzes die ik heb. Het leuke is om daar dan zoveel mogelijk klankkleuren uit te halen. Zo speelt de pianist niet alleen op een gewone vleugel, maar heeft hij ook een speelgoedpiano en een kickdrum. En ook de andere musici krijgen extra instrumenten voorgeschreven zoals woodblocks voor de blazers en triangels voor de strijkers. Uiteindelijk laat ik het het ensemble ook fungeren als “achterban” van de sopraan - ik laat ze spreken, scanderen en fluisteren.”
De radiopremière van Parallax is op donderdag 4 november om 20:00 uur te horen in het Avondconcert op NPO Radio 4.
