Allemande

Een onuitputtelijke bron van inspiratie, de muziek van Johann Sebastian Bach. Dat geldt zeker ook voor zijn cellosuites, die wonderlijk genoeg pas in de loop van de 20e eeuw populair en bij een breed publiek bekend zijn geworden, vooral dankzij de uitvoeringen en opnamen van Pablo Casals. De cellosuites van Bach zijn, zoals het woord ‘suite’ al aangeeft, verzamelingen losse stukken - het zijn suites, reeksen, van dansen. Elke suite begint met een prelude, en dan komt er een serie van vijf verschillende dansen: Een Allemande, een Courante, een Sarabande, dan twee Gavottes, of twee Menuetten, of twee Bourrées; en dan aan het slot een Gigue.

Zijn dat dansen die we nog op hedendaagse feestjes en in uitgaansgelegenheden kunnen ontdekken? Nee, dit is allemaal spul van eeuwen geleden. Toch leuk om er iets over op te zoeken. De Allemande is volgens Wikipedia "een dansvorm die afkomstig is uit Duitsland [en] was omstreeks 1600 als dans in Duitsland uitgestorven, en kwam slechts nog als eenvoudige volksdans voor. De dans werd echter daarna weer via Frankrijk (als 'allemagne') en Engeland teruggeïmporteerd in Duitsland en kwam in de latere barok omstreeks 1680 weer tot bloei als gestileerde dans. De allemande is een rustige stapdans die bestaat uit een tweedelige 4/4 maat met veel zestiende noten."

Zijn er dan helemaal geen moderne allemandes? Ja hoor: van Kapoestin, van Prokofiev, van Leo Smit, en - in zijn suite voor altviool en piano uit 2007 - van Arne Werkman. Oh, en van de Amerikaanse experimentele band Tuxedomoon, typerend voor de kunstzinnige gekkigheid die in de jaren '80 in zwang was. Maar wel leuk!

In deze uitzending:

• Johann Sebastian Bach: Suite voor cello nr.1, BWV.1007 in G gr.t. - deel I, "Prelude" (Lucia Swarts [cello])
• Johann Sebastian Bach: Suite nr 1 in G, BWV 1007, Prelude (Pablo Casals [cello])
• Johann Sebastian Bach: Suite voor cello nr.1, BWV.1007 in G gr.t. - deel II, "Allemande" (Lucia Swarts [cello])
• Samuel Scheidt: Ludorum musicorum prima pars, SSWV.39-70, 1621 ; Allemande, "Cantus CVI" (Hesperion XX)
• Marin Marais: Pièces de violes boek 1, 1686 ; Suite in G gr.t. - deel II, "Allemande" (Paolo Pandolfo & Amélie Chemin [gamba], Thomas Boysen [theorbe], Markus Hünninger [klavecimbel])
• François Couperin: Concert royal nr.2 in D gr.t. - deel II, "Allemande fugée" (Concerts Royaux)
• Arcangelo Corelli: Concerto grosso voor orkest, op.6 nr.9 in F gr.t. - deel II, "Allemande. Allegro" (Europa Galante olv Fabio Biondi)
• Arne Werkman: Suite voor altviool en piano op.51 - deel I, "Allemande" (Dana Zemtsov [altviool] & Anna Fedorova [piano])
• Leo Smit: Suite voor hobo en cello - deel I, "Allemande" (Ernest Rombout [hobo] & Doris Hochscheid [cello])
• Nikolaj Kapoestin: Suite in de oude stijl, op.28 - deel I, "Allemande" (Marc-André Hamelin [piano])
• Johann Sebastian Bach: Partita voor fluit BWV.1013 in a kl.t. - deel I, "Allemande" (Arr.) (Céline Moinet [hobo])
• Blaine Reininger: Allemande Bleue (Tuxedomoon)
• Max Richter: Mercy (Max Richter [piano] & Mari Samuelsen [viool])