In Tempus Praesens

In haar eigen programmatoelichting op het concert voor viool en orkest ‘In Tempus Praesens’ schrijft de Russische componiste Sofia Gubaidulina (1931): ‘Net als voor veel 20e eeuwse scheppende kunstenaars, is het probleem van de tijd iets dat mij diep raakt. Ik maak mij zorgen over hoe de tijd verandert in relatie tot de veranderende psychologische omstandigheden van de mens, hoe de tijd zich voltrekt in de natuur, in de wereld, in de maatschappij, in dromen en in kunst. Kunst bevindt zich altijd op de grens tussen slapen en waken, tussen wijsheid en dwaasheid, tussen het statische en het dynamische van alles wat bestaat. In ons dagelijks leven hebben we nooit een Nú, alleen een eeuwige beweging van het verleden naar de toekomst. Alleen in de slaap, in de religieuze ervaring en in de kunst kunnen we een blijvend Nú ervaren.’
De tijd, de godin van de wijsheid, Sophia, en de getallen 1 en 3 spelen een cruciale rol in deze compositie, in een verwijzing naar de Heillige drieëenheid. De spirituele verbinding met het goddelijke, met de kosmos, is niet alleen typerend voor dít werk, maar voor het hele oeuvre van Gubaidulina. De première van dit overdonderende concerto vond plaats in 2007, door Anne-Sophie Mutter, voor wie Gubaidulina het concerto schreef, in opdracht van de Paul Sacher Stichting.

Dit concerto is een van de 21e eeuwse stukken op de steeds maar groeiendeTip 400 Van De 21e Eeuw (je suggesties zijn welkom!), met muziek waarvan we, hopelijk met interessante argumenten, verwachten dat-ie over pakweg 300 jaar nog steeds overeind staat en ons nageslacht zal boeien. Je weet het natuurlijk niet, maar ja. Bach had misschien ook niet gedacht dat-ie in een corona-pandemie in de 21e eeuw nog zoveel troost zou bieden.

In deze uitzending verder fragmenten uit twee podcastseries: De componistenkamer (waarin Melchior Huurdeman op zoek gaat naar de rituelen en gewoonten van componisten in hun werkkamer) en Gaudeamus 1945-2020, over de 75-jarige veelbewogen geschiedenis van de Stichting Gaudeamus, thuisbasis voor de allernieuwste muziek.

23.04
CD The Romantic Cornet (Globe Records GLO 5276)
Reynaldo Hahn: A Chloris
Frank Anepool [cornet] & Vaughan Schlepp [piano]
3’25” 

CD The Romantic Cornet (Globe Records GLO 5276)
Oskar Böhme: Liebeslied p. 22 nr 2
Frank Anepool [cornet] & Vaughan Schlepp [piano]
4’16” 

23.12
CD Bach Anne-Sophie Mutter Gubaidulina (Universal 00289 477 7450)
Sofia Gubaidulina: In Tempus Praesens (Concerto for violin and orchestra)
Anne-Sophie Mutter [viool], London Symphony Orchestra olv Valery Gergiev
13’57” 

23.30
CD Suites of Lux (Basta Music 3091752)
Jacob ter Veldhuis: Strijkkwartet nr 3, I: Slow Movement
The Netherlands Quartet
8’31” 

23.42
CD Algo IV (Stradivarius STR 33773)
Franco Donatoni - Refrain IV 
Freon Ensemble olv Stefano Cardi  
6’07” 

23.51
CD Clouds (ACT Music 9918-2)
Adam Baldych, Vincent Courtois, Rogier Telderman: Clouds
Adam Baldych (viool), Vincent Courtois (cello), Rogier Telderman (piano)
7’06”