Ludovico Einaudi

"Al met een paar noten kun je iets sterks creëren in kunst, net zoals Aboriginal-tekeningen een eenvoud hebben die ongelofelijk rijk is." Deze uitspraak van Ludovico Einaudi vat zijn stijl en muzikale missie precies samen. Zijn minimalistische pianomuziek is wereldwijd enorm populair. Hoe kwam Einaudi op het idee om deze muziek te componeren?

Hoe werd Ludovico Einaudi componist?

Als kind had Einaudi tot zijn plezier altijd muziek om zich heen. Zijn liefde voor muziek en de piano kreeg hij al vroeg mee van zijn moeder Renata, die Chopin, Bach en Franse kinderliedjes voor hem speelde. Daarnaast was Einaudi's moeder de dochter van pianist en componist Waldo Aldrovandi - en zo zat het componeren er bij Einaudi ook al vroeg in. Als tiener begon hij muziek te schrijven voor gitaar en piano. Daarbij werd Einaudi geïnspireerd door popbands als The Beatles en The Rolling Stones, maar ook andere popmuziek uit de jaren 60 en 70. "Ik hield van de verscheidenheid aan kleuren in de creatieve vibe van die tijd", zegt hij erover.

Toen Einaudi een jaar of 16 was, realiseerde hij zich dat hij niet zonder muziek kon leven. Hij ging studeren aan de conservatoria van Turijn en Milaan. Ook ging Einaudi in de leer bij de beroemde componist Karlheinz Stockhausen (1928-2007) en werd hij zelfs assistent van de belangrijkste Italiaanse componist van dat moment, Luciano Berio (1925-2003). Van hem kreeg Einaudi naar eigen zeggen een heel open benadering van muziek mee. Maar op een gegeven moment voelde Einaudi dat de twaalftoonstechniek, waar Berio mee componeerde, niet voor hem was weggelegd. Hij kon er niet mee uitdrukken wat hij wilde, terwijl dat voor hem een van de belangrijkste aspecten van componeren was.

Dit moedigde Einaudi aan om op zoek te gaan naar zijn eigen stijl. In 1982 kreeg hij een beurs om naar het Tanglewood Music Festival in Massachusetts te gaan. Daar kwam hij in aanraking met Amerikaans minimalisme. Einaudi had al balletten, filmmuziek, theatermuziek en stukken voor orkest en ensembles geschreven, maar ontdekte nu zijn inmiddels bekende, minimalistische stijl. Zijn album Stanze (1992), dat hij componeerde voor de harpist Cecilia Chailly, was de eerste muzikale vrucht van deze nieuwe koers.

Het bleek het juiste pad te zijn: in 1996 brak Einaudi door met zijn album Le onde. Dit was zijn eerste cd voor solo piano én het eerste project dat hij helemaal zelf had gedaan. "Ik had het gevoel dat ik mijn muzikale ideeën en mijn idee van geluid in één eenheid moest brengen", zegt hij erover. Tot die tijd had ik mijn muziek wel opgenomen en uitgevoerd, maar nooit op een schaal waarbij ik een volledig project van A tot Z had gedaan. Ik werkte ook aan de hoes en koos een foto uit die ik jaren eerder met mijn Rolleiflex had gemaakt." Dit veranderde alles in de loopbaan van Einaudi. Zijn muziek werd regelmatig op de radio gedraaid, filmmakers vroegen hem om soundtracks te componeren en hij begon echt een band met zijn publiek op te bouwen.

Wat is de stijl van Ludovico Einaudi?

In de muziek van Einaudi gaat het vooral om de sfeer en de klankeffecten, niet zozeer om ritme, melodie en structuur. "Ik geef meer om het gevoel dat muziek en geluid bij mensen kunnen creëren, dan om het verkennen van vormen", aldus Einaudi. Zijn minimalistische en mijmerende muziek heeft dan ook een kalmerend en meditatief effect, wat het bij uitstek geschikt maakt om je bij te concentreren of te ontspannen, bijvoorbeeld tijdens studeren en yoga of voor het slapengaan. Daarnaast is de muziek van Einaudi heel persoonlijk, zowel voor hemzelf als voor de luisteraar, en nodigt het uit om je gedachten in rust voorbij te laten gaan. "Ik hou van muziek die een gevoel van een persoonlijke en intieme relatie tot stand brengt of van muziek die je meteen meeneemt op een emotionele reis. Muziek kan alle emoties van de mensheid uitdrukken en zelfs meer. Ik heb muziek gehoord waardoor ik dingen begreep die niemand anders me kon vertellen."

Aan zijn albums gaat vaak een lang gedachteproces vooraf met overdenkingen over de natuur, het leven of filosofie. Ook ligt er steeds weer een andere inspiratiebron aan ten grondslag, of het nu een boek, een reis of iets anders is. Dit is Einaudi's manier om steeds weer zijn horizon te verbreden. "Bij elk nieuw project probeer ik op een andere manier te componeren en te kijken of er een nieuwe kant van mezelf is die ik nog niet heb verkend."

De muziek van Einaudi heeft ook veel verbinding met de natuur. Zo gaf hij zijn album uit 1996 de titel Le onde mee, wat De golf betekent. Hoewel het is gebaseerd op de roman The Waves van Virginia Woolf, beschrijft Einaudi het album vooral in relatie tot de natuur. "Als het een verhaal was", licht hij toe, "zou het zich afspelen aan de kust van een lang strand. Een strand zonder begin en zonder einde. Het verhaal van een man die langs deze kust loopt en misschien nooit iemand ontmoet. Zijn blik blijft af en toe hangen om te kijken naar een object dat uit de zee is meegebracht. De voetafdrukken van een krab of een eenzame zeemeeuw. Alleen de golven veranderen, altijd hetzelfde en anders, kleiner, groter, korter, langer." Zo lijkt het stuk Le onde ook eindeloos door te kabbelen en word je als luisteraar meegenomen in een stroom van emoties en gedachten.

Waarom is Ludovico Einaudi wereldwijd zo populair?

Einaudi geeft over de hele wereld concerten die steevast zijn uitverkocht. Over een verklaring voor de universele aantrekkingskracht van zijn stijl zegt hij zelf: "Ik denk dat het een combinatie van elementen is. Mijn achtergrond zit vol met verschillende bronnen. Het is een mengelmoes van tradities en ook popmuziek. Het gaat alleen niet simpelweg om het mengen van dingen; er moet een sterke en eerlijke reden zijn waarom je dat doet."

De muziek van Einaudi wordt niet alleen door hemzelf gespeeld, maar ook door anderen. Zo is de Nederlandse pianist Iris Hond een van de belangrijkste uitvoerders van zijn muziek. Einaudi noemde een concert van haar zelfs "een van de mooiste uitvoeringen van mijn muziek".

In juni 2016 werkte Einaudi samen met Greenpeace. Hij componeerde Elegy for the Arctic en speelde het live bij de Wahlenbergbreen-gletsjer in Svalbard (Noorwegen), terwijl hij achter de vleugel op een drijvend platform zat. Daarmee wilden hij en Greenpeace aandacht vragen voor het smeltende ijs als gevolg van klimaatverandering en duidelijk maken dat de poolgebieden beschermd moeten worden. Tijdens het maken van de opnames brak zelfs een stuk van de gletsjer af, wat de reden voor de actie nog extra duidelijk maakte.

In de zomer van 2021 verbond Einaudi muziek opnieuw met natuur. Hij gaf een reeks concerten tijdens de dageraad of schemering in nationale parken, natuurreservaten en andere plekken in de natuur die alleen te voet bereikbaar waren. Zo maakt hij één ervaring van de muziek en de natuur om zo het bewustzijn van mensen te vergroten.

Bron: 15questions.net