31 mei 1986: Maria João Pires’ Matinee-debuut
- Klassiek
- 31 mei 1986: Maria João Pires’ Matinee-debuut
Het concert van 31 mei 1986 was de eerste Matinee die de VARA uitzond op televisie, in september van dat jaar. De aanleiding: 25 jaar Matinee. De uitzending was gelijktijdig te zien op Nederland 2 en te horen op Radio 4. De Roemeen Sergiu Comissiona, chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest sinds 1983, dirigeerde. Het hoogtepunt van die middag was ongetwijfeld het optreden van de Portugese pianiste Maria João Pires, haar Matineedebuut. De pianoconcerten van Mozart behoren tot Pires’ kernrepertoire. Voor dit jubileumconcert speelde zij Mozarts laatste: het Pianoconcert nr.27 in Bes-groot.
Hans Haffmans over het Matineedebuut van Maria João Pires
Pianoconcert vol verrassingen
Meer dan in zijn voorgaande pianoconcerten probeert Mozart in zijn twee laatste twee de solopartij in het orkest te integreren. In het ogenschijnlijk lichtvoetige Pianoconcert in Bes zijn de rollen soms zelfs omgekeerd. Dan treedt de solist op als de begeleider van het orkest, of speelt jachthoorn-achtige motieven die een minder oorspronkelijk componist aan hoorns of andere blazers zou toebedelen.
Maria João Pires en het Radio Filharmonisch Orkest tijdens het Matineeconcert van 31 mei 1986. Foto: BNNVARA
Van meet af aan zorgt Mozart voor verrassingen. Nog terwijl de strijkers in de orkestrale inleiding de soepele hoofdmelodie introduceren die de rest van het werk zal bepalen wordt deze geïnterrumpeerd door een gepuncteerd motief in de blazers, alsof je kennismaakt met verschillende operapersonages. Opvallend zijn ook de contrasten in geluidsniveau tussen piano (zacht) en forte (luid). En hoewel het stuk is geschreven in Mozarts zonnigste toonsoort Bes-groot, krijgt de hoofdmelodie al snel iets ‘mineurigs’. Als Mozart met zijn basismateriaal ‘speelt’ in de doorwerking doet hij de meest onwaarschijnlijke toonsoorten aan: na Bes-groot (twee mollen) volgen b-klein (2 kruisen), C-groot (zonder voortekens), es-klein (6 mollen), en dat vaak met slechts een of enkele ‘overgangsakkoorden’. In een gemiddelde popsong zijn zulke dramatische modulaties – soms niet meer dan ‘een toontje hoger’ – weliswaar heel gewoon, in Mozarts dagen was dat ongehoord.
De opening van het langzame middendeel doet bijna kinderlijk, zelfs engelachtig aan. Beide handen van de pianist blijven goeddeels aan de rechterkant van het klavier, en ook in de orkestpartijen ontbreken zware ‘bassen’. Glashelder is Pires’ spel – drama op subtiele schaal!
Beluister het concert
Speellijst is niet beschikbaar.
zaterdag 31 mei 1986
OmroepVARA
ComponistenWolfgang Amadeus Mozart, Gioachino Rossini, Edward Elgar
UitvoerendenMaria João Pires (piano), Sergiu Comissiona (Dirigent)
EnsemblesRadio Filharmonisch Orkest
LocatieConcertgebouw, Amsterdam
Radio Filharmonisch Orkest
Sergiu Comissiona, dirigent
Maria João Pires, piano
Gioachino Rossini - Semiramide: Ouverture
Wolfgang Amadeus Mozart - Pianoconcert in Bes KV.595
Edward Elgar - Enigma Variations
Het concert is na drie maanden helaas niet meer beschikbaar.
Vier keer was Maria João Pires te gast in de Matinee
31 mei 1986
Mozart - Pianoconcert in Bes KV 595; Sergiu Comissiona dirigeerde het Radio Filharmonisch Orkest
4 april 1987
Mozart - Pianoconcert KV 488; James Conlon dirigeerde het Rotterdams Philharmonisch Orkest
8 januari 1994
Een pianosolorecital met werken van Grieg, Mozart, Schubert en Schumann
25 september 2004
Chopin - Tweede pianoconcert; Emmanuel Krivine dirigeerde het Chamber Orchestra of Europe